Czym jest barwa w muzyce
Barwa, ważna cecha dźwięku, pozwala uchu rozróżniać instrumenty muzyczne. Manipulując barwą, możesz zmieniać brzmienie i tworzyć niepowtarzalne kompozycje. Zastanowimy się, jakie czynniki wpływają na tę cechę dźwięku i jak można ją wykorzystać podczas tworzenia własnej muzyki.
Zrozumienie terminu
Dźwięki to wibracje, których amplituda (odpowiedzialna za głośność) i częstotliwość odpowiadają możliwościom ludzkiego słuchu. Specjalistyczne urządzenia, oprogramowanie i inne narzędzia pozwalają na wizualizację tych parametrów w postaci wykresów zwanych oscylogramami. Analiza takich wykresów pokazuje, że przebieg fali jest różny dla różnych źródeł dźwięku, co jest szczególnie zauważalne, gdy ta sama melodia jest wykonywana na różnych instrumentach.
Barwa dźwięku nadaje określony charakter percepcji słuchacza. Słowo „barwa” pochodzi od angielskiego „Timbre” i często jest interpretowane jako barwa dźwięku, jednak nie ma jeszcze jasnej i uniwersalnej definicji. Nie opracowano jeszcze pełnego naukowego opisu tego zjawiska.
Dźwięk zależy od kilku czynników: samego źródła dźwięku, sposobu wykonania (szczególnie w przypadku wokalu czy instrumentów muzycznych) oraz warunków zewnętrznych (np. akustyki pomieszczenia, w którym odbywa się występ).
Prawie żaden dźwięk nie ogranicza się do jednej prostej fali. Zwykle dźwięk powstaje poprzez zmieszanie kilku fal – alikwotów. Często każdy z nich jest postrzegany oddzielnie. Przypomina to orkiestrę grającą utwór muzyczny: słychać zarówno sam utwór, jak i brzmienie poszczególnych instrumentów.
Zatem, mówiąc najprościej, barwa jest mieszaniną głównego dźwięku z jego podtekstami. Można to sobie wyobrazić na przykładzie syntezatora. Na początku jest jeden lub więcej generatorów sygnału (oscylatorów) o prostych przebiegach: sinusoida, meander, ząb piłokształtny lub trójkąt. Sygnały te są następnie modyfikowane za pomocą filtrów i mieszane z innymi dźwiękami, w wyniku czego powstają złożone dźwięki z prostych tonów, które mogą przypominać klawisze lub instrumenty dęte blaszane.
Rola barwy w muzyce
Osiągnięcie określonego brzmienia to w branży muzycznej kluczowe zadanie. Aby to osiągnąć, opracowywane są specjalne warunki nagrywania, nowe instrumenty muzyczne, metody wykonania, techniki studyjne i wiele więcej. Wraz z tym pojawiają się nowe terminy i koncepcje, z którymi trzeba się uporać w procesie tworzenia muzyki.
Podstawowe rodzaje barwy
- Instrument muzyczny może determinować dźwięk w różnych aspektach. Na przykład gitara lub skrzypce mogą wydawać dźwięki zarówno przy użyciu smyczka, jak i techniki szarpania;
- O charakterze brzmienia decydują także elementy harmoniczne, takie jak dźwięki dodatkowe i harmoniczne, które nadają muzyce pewne zniekształcenia i odcienie;
- Charakter rejestru dźwięku zależy od zakresu, w jakim brzmią nuty. Na przykład wysokie tony mogą tworzyć lekkie i przewiewne melodie, podczas gdy niskie tony mogą nadawać muzyce ciemniejsze i głębsze tony;
- Faktura czy iluzoryczny charakter dźwięku zależy od różnych czynników, takich jak technika wykonania, rytm, instrumenty towarzyszące, zakres nut i wiele innych.
Dlaczego widmo częstotliwości jest ważne?
Źródła dźwięku nie ograniczają się do wibracji o wysokiej częstotliwości i ściśle określonej częstotliwości, jak na przykład 500 Hz. Tak naprawdę wibracje można zaobserwować nawet poza zakresem słyszalnym, chociaż źródła mają pewne pasmo częstotliwości, które tworzy ich charakterystyczny dźwięk, przy czym wibracje są stopniowo wyciszane powyżej i poniżej tonacji. Pasmo to nazywane jest widmem częstotliwości.
W idealnych warunkach ucho ludzkie jest w stanie wychwycić wibracje w zakresie od 20 Hz do 20 kHz. Wartości te mogą się jednak różnić w poszczególnych przypadkach ze względu na cechy wrodzone, przebyte choroby, wiek i aktualny stan zdrowia.
Często autorzy i inżynierowie dźwięku starają się, aby cały zakres słyszalny był równomiernie wypełniony. W przeciwnym razie kompozycja muzyczna może brzmieć „pusto” lub „płasko”. Barwa muzyczna tworzona jest przy użyciu różnorodnych instrumentów, sampli, efektów i metod masteringu.
Czasami jednak zdarzają się sytuacje, w których instrumenty i głosy znoszą się wzajemnie, często z powodu błędów w miksowaniu lub nieprzestrzegania podstawowych zasad harmonii w utworze muzycznym.
Koncepcja obwiedni amplitudy
Pasmo przenoszenia (FRF) pomaga w zrozumieniu barwy dźwięku, dzieląc się na cztery fazy przy rozpatrywaniu poszczególnych tonów:
- Atak – okres, w którym amplituda dźwięku wzrasta od wartości minimalnej (prawie całkowita cisza) do maksymalnej;
- Zanik – stopniowy spadek głośności po ataku;
- Sustain – przedział czasu, w którym głośność utrzymuje się na w miarę stabilnym poziomie;
- Recovery (Release) – proces przywracania głośności do wartości minimalnej (cisza).
Fazy te są obecne w każdej nucie, ale ich amplituda i czas trwania mogą się różnić. Różnice te zależą przede wszystkim od charakterystyki konkretnego instrumentu i sposobu, w jaki się na nim gra. Na przykład prędkość i siła uderzeń klawiszy fortepianu lub użycie pedału mogą mieć wpływ na te parametry.
Regulację amplitudy i czasu trwania faz można szczegółowo przeprowadzić za pomocą syntezatorów. Zwykle odpowiednie parametry są dostępne dla każdego oscylatora i można je również skonfigurować dla filtrów.
Na co wpływają podteksty?
W muzyce barwę często tworzą podteksty harmoniczne, które wzbogacają i poszerzają dźwięk. Muzycy wybierają określone marki instrumentów w oparciu o te wydźwięk, a słuchacze inwestują w wysokiej jakości sprzęt audio, aby zapewnić bogate wrażenia słuchowe.
Należy jednak zrozumieć, że obecność podtekstów nie gwarantuje, że utwór będzie atrakcyjny dla publiczności. Chociaż podteksty mogą dodać dźwiękowi wyjątkowości, nie zastępują one znaczenia dobrej melodii i dobrej kompozycji. Dodatkowo wielu słuchaczy korzysta z prostego sprzętu i może nie zauważyć subtelnych szczegółów w muzyce.
Podteksty nieharmoniczne mogą wystąpić z powodu różnych czynników, takich jak przetwarzanie poprodukcyjne, technika wykonania i warunki nagrywania. Mogą albo poprawić dźwięk, albo być niepożądanym hałasem lub defektami. Niektóre z nich można poprawić w procesie masteringu, ale inne wymagają dokładnego rozważenia, a czasem nawet ponownego zbadania technicznych aspektów nagrania.
Przyczyny różnicy w barwie brzmienia instrumentów muzycznych
Cechy konstrukcyjne decydują o niepowtarzalnym brzmieniu nawet identycznych instrumentów, na przykład gitar akustycznych. Materiały, rozmiary, kształty korpusów i unikalne technologie producentów nadają instrumentom własne, specjalne harmonie.
Znaczący wpływ na dźwięk mają także metody wykonania:
- W przypadku instrumentów smyczkowych stosuje się różne techniki, takie jak ukłon, uderzanie w struny, szarpanie palcami czy kostką, z których każda nadaje dźwiękowi własną, niepowtarzalną kolorystykę;
- W przypadku instrumentów klawiszowych barwa zależy od wielu czynników, w tym od szybkości gry, siły naciskania klawiszy i użycia pedałów;
- W przypadku instrumentów dętych barwę określa się na podstawie objętości i intensywności przepływu powietrza wchodzącego do instrumentu.
Jak najlepiej nagrywać instrumenty muzyczne, aby zachować cechy barwy?
Teraz, gdy rozumiesz pojęcia barwy i łuku, przejdźmy do praktycznych wskazówek, które pomogą Ci z powodzeniem zastosować tę teorię:
- Zwróć uwagę na jakość kabli i połączeń . Słabe ekranowanie, stare przewody i wadliwe złącza mogą powodować szumy i buczenie, zakłócając jakość nagrywania;
- Zwróć uwagę na jakość kabli i połączeń . Słabe ekranowanie, stare przewody i wadliwe złącza mogą powodować szumy i buczenie, zakłócając jakość nagrywania;
- Wyeliminuj obcy hałas . Spróbuj zamknąć okno i odłączyć urządzenia od prądu, aby uniknąć niepotrzebnych zakłóceń. Warto także zwrócić uwagę na układ chłodzenia komputera i w razie potrzeby wyregulować go tak, aby hałas był minimalny;
- Wybierz odpowiednie oprogramowanie . Aby nagrać i przetworzyć dźwięk na komputerze, użyj edytorów audio, które posiadają wszystkie niezbędne funkcjonalności dla Twojego projektu.