Melodie en harmonie: overeenkomsten en verschillen

Muzikale kunst omvat drie belangrijke componenten: melodische lijnen, harmonische begeleiding en ritmische structuur. In het geval van vocale composities wordt er nog een element aan toegevoegd: lyrische inhoud. Melodie en harmonie worden gecreëerd door verschillende combinaties van muzikale toonhoogtes. Ondanks de nauwe interactie tussen melodie en harmonie is het belangrijk om deze concepten niet te verwarren, omdat elk van hen een unieke rol speelt in een muziekstuk.

Wat is een melodie?

Een melodie is een opeenvolging van muzikale klanken gecombineerd tot een harmonieus geheel. Veel muziekstukken zijn gebaseerd op een combinatie van verschillende melodieën die met elkaar interacteren. In een rockband draagt ​​elk lid (of het nu zanger, gitarist, toetsenist of bassist is) bij aan het algehele melodieuze geluid door melodieën op zijn instrumenten te spelen. Zelfs de percussie-instrumenten waarachter de drummer zit, hebben een melodische functie.

De melodie van een muziekstuk bestaat uit twee hoofdcomponenten:

Stap

Dit verwijst naar de daadwerkelijke akoestische golven die door het muziekinstrument worden gegenereerd. Deze audiofrequenties zijn gerangschikt in een reeks, aangeduid met namen zoals C4 of D#5.

Duur

De beschrijving van de melodie omvat ook de duur van het geluid van elk van de toonhoogtecomponenten. Deze tijdsintervallen worden ingedeeld in verschillende duur, waaronder hele, halve en kwartnoten, evenals triolen en andere.

Wat is harmonie?

Harmonie ontstaat uit de gecombineerde klank van verschillende muzieklijnen, waardoor een holistisch audiovisueel beeld ontstaat. Laten we een orkest als voorbeeld nemen: een fluitist kan een geluid van de ene toonhoogte produceren, een violist een andere, en een trombonist een derde. Hun geluid creëert afzonderlijk afzonderlijke melodische lijnen, maar op het moment van hun gelijktijdige uitvoering ontstaat harmonie.

Harmonische combinaties zijn vaak een reeks akkoorden. Laten we zeggen dat in ons conventionele orkest de fluitist de hoge G-noot speelt, de violist de B-noot, en de trombonist de E-noot in de compositie brengt. Samen vormen deze noten een E mineur akkoord. Dus hoewel elke muzikant slechts één noot produceert, creëren ze samen het harmonische geluid van het E-mineurakkoord.

Melodie en harmonie: wat is het verschil?

Ondanks hun nauwe samenwerking vertonen de melodie en de harmonie duidelijke verschillen. In de traditie van de westerse muziek ontwikkelen zowel melodie als harmonie zich uit een gemeenschappelijke reeks van twaalf tonen. De overgrote meerderheid van de muziek, van klassiekers tot moderne hits, wordt in bepaalde toonsoorten gemaakt, waarbij slechts zeven van deze twaalf geluiden worden gebruikt.

Laten we de toonsoort C majeur als voorbeeld nemen:

Het bevat de geluiden C, D, E, F, G, A en B.

Elke melodie in de toonsoort C majeur zal dus uitsluitend uit deze noten bestaan.

Harmonie in de toonsoort C majeur wordt gevormd op basis van akkoorden die zijn samengesteld uit noten van de C majeur toonladder. Een harmonie in C-majeur kan bijvoorbeeld een D-mineurakkoord bevatten, omdat alle componenten (DFA) zich binnen de C-majeur-toonladder bevinden. Tegelijkertijd is er geen plaats voor het D-majeurakkoord, aangezien het bestaat uit DF#-A, en F# niet is opgenomen in het bereik van de C-majeurtoonladder.

Consonantie en dissonantie

Gebruiken composities in C-majeur uitsluitend noten uit de C-majeur-toonladder? Het antwoord klinkt als negatief. Vaak zijn er in de muziek elementen die verder gaan dan de basisschaal, wat ons leidt naar de concepten van consonantie en dissonantie, die actief aanwezig zijn in moderne muziek.

Consonante melodieën en harmonieën worden rechtstreeks op basis van toonladders opgebouwd, terwijl dissonante momenten geluiden bevatten die verder gaan dan de hoofdtonaliteit.

Neem bijvoorbeeld het nummer “Be My Baby” van de Ronettes.

Haar couplet heeft 16 maten, waarbij de eerste helft volledig consonant is, met melodieën en harmonieën gebaseerd op de noten van de hoofdtoonladder van het nummer (E majeur), en bestaat uit drie akkoorden (E majeur, F mineur, B majeur) uit deze schaal. De volgende maten introduceren echter G# majeur-, C# majeur- en F#7-akkoorden, die allemaal noten bevatten die niet tot de E-majeur-toonladder behoren.

De tweede helft van het couplet is dus matig dissonant. De akkoorden G# majeur, C# majeur en F#7 dragen elk slechts één noot bij buiten de E majeur toonladder, waardoor de dissonantie draaglijk wordt voor de luisteraar.

Een voorbeeld van kleine dissonantie in een nummer zijn akkoorden die, hoewel enigszins dissonant, melodieën bevatten die overeenkomen met de klanken van die akkoorden. Een G#-majeurakkoord bevat bijvoorbeeld een B#-noot die niet tot de E-majeurtoonladder behoort. De zanglijn van het nummer gebruikt deze B#-noot in combinatie met het akkoord, waardoor de dissonantie wordt benadrukt en verdiept.

ADVIES VOOR COMPONISTEN. Probeer er bij het maken van melodieën voor te zorgen dat ze de harmonie van de hoofdakkoorden benadrukken, omdat dit belangrijker is bij het versterken van de algehele harmonie van het stuk.

Voorbeelden van melodie in muziek

Melodische lijnen in de muziek kunnen twee hoofdvormen aannemen: vocale uitvoeringen en instrumentale fragmenten. Hieronder volgen voorbeelden van hun manifestatie in muziekwerken:

Hoofdzang

Centraal in de muzikale compositie staat de hoofdmelodische lijn, uitgevoerd door de hoofdzanger. Het kan een aria zijn, uitgevoerd door een opera-sopraan uit de werken van Mozart, of de luide zang van een heavy metal-nummer, uitgevoerd door een rockzanger. In beide gevallen is hun rol vergelijkbaar.

Achtergrond koor

Achtergrondzangers versterken doorgaans de melodische rijkdom van een compositie door er harmonieën aan toe te voegen. Als de hoofdvocalist bijvoorbeeld de noot A speelt (als het derde element van een F-majeurakkoord), kan de achtergrondzanger een C-noot toevoegen (als het vijfde element van hetzelfde akkoord), en dit met een zachtere intonatie.

Zo benadrukt de achtergrondzanger niet alleen de harmonie in F majeur, maar draagt ​​hij ook bij aan de melodie, waarbij zijn lijn ontworpen is om in de eerste plaats de rol van de hoofdzanger aan te vullen.

Instrumentale riffs

Muziekinstrumenten creëren ook melodieën. Het kan Jimmy Page zijn die op meesterlijke wijze het openingsgedeelte van 'The Immigrant Song' uitvoert op een Les Paul-gitaar, of Glen Gould die op meesterlijke wijze een prelude van Bach speelt op een Steinway-vleugel. Instrumentale melodieën zijn net zo belangrijk voor muziek als zanglijnen.

Solo

Wat is een gitaar- of saxofoonsolo als het geen melodielijn is? Wanneer John Coltrane aan het begin van ‘Giant Steps’ een vooraf bepaalde reeks noten speelt, creëert hij een melodie. En als hij in de loop van zijn uitgebreide solo een stroom noten ontvouwt, is het ook een melodie. Het is belangrijk om te beseffen dat melodieën niet altijd strikt opgeschreven hoeven te worden. Op dezelfde manier kunnen ze tijdens het improvisatieproces ontstaan.

Voorbeelden van harmonie in muziek

Net als melodieën verschijnen harmonieën in verschillende vormen in de muziek. Deze omvatten:

Statische akkoorden

Wanneer een pianist akkoorden aanhoudt die gebaseerd zijn op kwarten, of wanneer een gitarist de klank van een akkoord één of twee maten aanhoudt, worden dit statische akkoorden genoemd; ze blijven ongewijzigd, zonder dat er melodische lijnen bovenop worden toegevoegd – althans door de genoemde pianist of gitarist. Deze benadering vertegenwoordigt een van de meest fundamentele vormen van harmonie, die alle muziekstijlen gemeen hebben.

Akkoorden afgewisseld met melodielijnen

Er is geen wet die bepaalt dat harmonie en melodie strikt gescheiden moeten zijn en niet met elkaar verweven kunnen worden. Veel artiesten, vooral degenen op een hoog niveau van uitvoerende kunst, zijn in staat om naadloos van harmonie naar melodie en weer terug te gaan, soms zelfs binnen hetzelfde muziekstuk.

Jimi Hendrix is ​​een voorbeeld van meesterschap op dit gebied. Let op zijn vermogen om moeiteloos te schakelen tussen akkoorden en individuele noten op nummers als ‘Castles Made of Sand’ en ‘Little Wing’. De piano is vanwege zijn natuurlijke vermogen tot polyfonie ook uitstekend geschikt voor het gelijktijdig spelen van melodische en harmonische elementen.

Baslijnen

Baslijnen worden vaak gekenmerkt doordat ze met één enkele noot tegelijk worden gespeeld, maar deze afzonderlijke geluiden kunnen hele akkoorden vertegenwoordigen. Wanneer een bas bijvoorbeeld harmoniseert in het D mineur-bereik met behulp van zeven noten uit de overeenkomstige D mineur-toonladder, en de bassist de noot F speelt, associeert de luisteraar dit automatisch met een F-majeurakkoord. Dit komt omdat het F-majeurakkoord een onderdeel is van de D mineur-toonladder, in tegenstelling tot het F-mineurakkoord.

Koorfragmenten

Het koor is een groep unieke artiesten verenigd door het gebruik van vergelijkbare instrumenten. Een vocaal koor bestaat bijvoorbeeld uit een verscheidenheid aan stemmen, van hoge sopranen tot diepe bassen, waarbij enkele artiesten wier stemmen op tussenliggende toonhoogtes klinken.

Door muziekpartijen over de verschillende stemmen van een koor te verdelen, kunnen componisten complexe harmonieën creëren. De componist kan Eb voor bassen, Db voor tenoren, Bb voor alten en Gb voor sopranen specificeren. Deze klanken vormen samen een Eb-mineurakkoord, waarbij de melodie de derde noot (Gb) draagt. Het is vermeldenswaard dat het koor uit elke groep instrumenten kan worden gevormd, of het nu strijkers, saxofoons, gitaren, enz. zijn.

Contrapunt

De elementen van een akkoord hoeven niet tegelijkertijd in hetzelfde deel van de maat te klinken. Veel muziekauteurs ontwikkelen onafhankelijke melodische lijnen die elkaar kunnen kruisen zonder noodzakelijkerwijs in de tijd samen te vallen. Door deze interactie van noten ontstaan ​​akkoorden die niet als één geheel worden gepresenteerd, maar intuïtief door het publiek worden herkend.

Deze methode, contrapunt genoemd en het duidelijkst gedemonstreerd in de fuga's van Johann Sebastian Bach, is een van de meest complexe en verfijnde vormen van muzikale creativiteit.