Nuty fortepianowe

W kompozycjach muzycznych oprócz nut występuje wiele liczb i symboli. Ten system symboli nazywa się notacją muzyczną.

Na pierwszy rzut oka te oznaczenia mogą budzić strach, ale nie spiesz się, aby stracić serce. W tym artykule przyjrzymy się dziewięciu podstawowym zasadom niezbędnym do opanowania notacji muzycznej.

Przyjrzymy się zapisowi nutowemu dla fortepianu, ale nie martwcie się – jest tak samo jak w przypadku puzonu, bałałajki czy skrzypiec.

Notatki

W tłumaczeniu z łaciny termin „notatka” oznacza „znak” lub „znak”. Nuty, podobnie jak litery alfabetu, są symbolami graficznymi. Na pięciolinii każda nuta reprezentuje określony dźwięk i czas jego trwania. Po wyglądzie banknotu na zewnątrz pięciolinii możemy jedynie ocenić czas jego trwania. Czas trwania dźwięku nuty nazywany jest jej czasem trwania i porozmawiamy o tym teraz.

Zanotuj czasy trwania

Zanim zaczniemy, wyobraźmy sobie następującą sytuację: zaproponowano ci jabłko i kazano ci je zjeść tak szybko, jak to możliwe. Naturalnie zajmie to trochę czasu. Teraz wyobraź sobie, że nie dostałeś całego jabłka, ale tylko połowę. Logiczne jest założenie, że możesz zrobić połowę w połowie czasu. A teraz wyobraź sobie, że zaproponowano Ci zjedzenie tylko ćwiartki jabłka – możesz to zrobić cztery razy szybciej i tak dalej.

A teraz przejdźmy do głównych czasów trwania i dokładnie rozważmy ich nazwy.

A tak wygląda podział nut.

Cała nuta reprezentuje najdłuższy czas trwania dźwięku.

Półnuta trwa dwa razy dłużej niż cała nuta.

Ćwierćnuta brzmi o połowę krócej niż półnuta i cztery razy dłużej niż cała nuta.

Ósemka trwa o połowę krócej niż ćwierćnuta, czterokrotnie dłużej niż półnuta i tak dalej. Aby wypełnić czas całej nuty, należy użyć aż ośmiu ósemek (zwanych także ósemkami).

Istnieją krótsze nuty, takie jak nuta szesnasta, trzydziesta druga i sześćdziesiąta czwarta.

Ósmy i mniejsze czasy trwania można grupować razem, a ich wygląd odpowiednio się zmieni.

Poniżej znajduje się przykład połączenia ósemek w jedną grupę.

Co oznacza metrum i co to jest rytm

Każdy utwór muzyczny ma swoje własne metrum. Co jednak kryje się pod tym pojęciem? Aby to zrozumieć, musimy zapoznać się z pojęciami: tętnienie, ułamek i metr.

Zapewne byłeś na koncertach, na których publiczność zaczęła oklaskiwać artystę podczas jego występu. Klaskanie może początkowo wydawać się chaotyczne, ale po kilku sekundach wszyscy zaczynają klaskać zgodnie. Ludzie czują pulsację i dlatego klaszczą rytmicznie i synchronicznie. To właśnie ta prawidłowość charakteryzuje ruch muzyczny, który nazywamy pulsacją.

Impuls ma swoją własną jednostkę miary, zwaną ułamkiem. Uderzenia są rytmiczne, ale mają różną siłę. Wśród nich są części mocne i słabe. Pierwsze uderzenie jest zawsze mocne i zaznaczone na wykresie kolorem czerwonym. Słabe uderzenia są pokazane na niebiesko.

Kolejność uderzeń mocnych i słabych stanowi miernik utworu muzycznego. W tym przykładzie widzimy trzy udziały, ale jest to tylko jedna z wielu możliwych opcji.

Odległość pomiędzy dwoma sąsiadującymi ze sobą uderzeniami nazywa się rytmem. W zapisie miary są oznaczone liniami słupkowymi.

Teraz, gdy znamy definicje metrum, taktu i miary, możemy zwrócić uwagę na koncepcję metrum.

Metrum utworu muzycznego to struktura przypominająca ułamek matematyczny, ale bez linii podziału. Oto kilka przykładowych rozmiarów:

Górna liczba w metrum wskazuje, ile uderzeń jest w jednym takcie.

Dolna liczba określa długość każdego uderzenia.

Liczba na górze wskazuje, ile uderzeń należy policzyć w każdym takcie (na przykład 2, 4, 3, 6 itd.).

Liczba znajdująca się na dole określa, jak długo należy bić puls (na przykład ćwiartki, ósemki itd.).

Mimo że takty są równe, takty można wypełnić nutami o różnej długości. W ten sposób ósemki, szesnastki, ćwiartki i inne czasy trwania można połączyć w jednym takcie.

Przypadkowe – ostre, płaskie, bekar

Notacja muzyczna zawiera różnorodne symbole, z których niektóre przypominają hieroglify. Omówmy te symbole bardziej szczegółowo.

W muzyce zmiana oznacza zmianę głównych etapów tonacji. Kroki te są reprezentowane przez notatki (Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si). Dźwięk kroku można zmieniać w górę lub w dół. Aby wskazać te zmiany, opracowano specjalne znaki:

Sharp – podnosi dźwięk nuty o pół tonu.

Flat – obniża dźwięk nuty o pół tonu.

Półton określa odległość pomiędzy dwoma sąsiednimi klawiszami instrumentu.

Poniższa ilustracja przedstawia rozmieszczenie znaków ostrych na klawiaturze fortepianu.

Zwróć uwagę, że klawisz E znajduje się w tej samej pozycji, co klawisz F. Wynika to z faktu, że pomiędzy nimi jest tylko półton. Jak wspomniałem, ostry podnosi nutę o pół tonu, co powoduje, że dźwięk E staje się F. To samo dotyczy Cis, Fis i Cis.

Poniższa ilustracja przedstawia lokalizację mieszkań:

Pamiętaj, że ostre i płaskie klawisze zajmują te same klawisze. Oznacza to, że radi Sharp jest w rzeczywistości odpowiednikiem mi flat. W pewnym sensie masz rację – te klawisze brzmią tak samo, ale na papierze ich nagranie musi przebiegać według zasad wyznaczanych przez klawisze.

Jak poprawnie pisać ostro i płasko

W przeciwieństwie do tego, jak wymawiamy nazwy nut i znaków akustycznych, przy ich zapisywaniu kolejność jest odwrotna. Najpierw wskazany jest przypadkowy znak, a następnie notatka. Spójrz:

Wśród oznak zmian szczególne znaczenie ma bekar.

Bekar to symbol, który unieważnia działanie zarówno płaskie, jak i ostre. Jeśli zauważysz ten symbol przed nutą, oznacza to, że musisz zagrać zwykły biały klawisz, czyli nutę bez zmian. Oto jak wygląda symbol bekara:

Istnieje również podwójny ostry:

i podwójne mieszkanie:

Pierwszy symbol wygląda jak krzyż i podnosi nutę o dwa półtony (czyli o cały ton). Drugi znak reprezentuje dwa bele z rzędu i obniża nutę o dwa półtony. Jeżeli w zapisie muzycznym występuje nuta F z podwójnie ostrym symbolem, to zagramy na instrumencie nutę G.

Może się to wydawać dziwne, bo dlaczego po prostu nie skorzystać z notatki G? Muzyka ma jednak wiele wspólnego z matematyką i obowiązują w niej prawa, których należy przestrzegać. Dlatego wprowadzono symbole podwójnie ostre i podwójnie płaskie.

Klucz wiolinowy i basowy

Za pomocą pięciolinii muzycznej możemy wizualnie określić, które dźwięki są wyższe, a które niższe, ale tylko w odniesieniu do siebie.

Co zrobić, jeśli na pięciolinii znajduje się tylko jedna nuta? Jak określić jego wysokość? Aby wyjaśnić tę kwestię, musimy wprowadzić pojęcie klucza.

Klucz wiolinowy to symbol określający położenie danej nuty na pięciolinii. Przyjrzyjmy się temu bliżej.

W obecnym systemie notacji nuty na pięciolinii są ułożone w następujący sposób:

Należy pamiętać, że w kluczu wiolinowym niskie nuty zapisywane są w dodatkowych liniach, tak samo jak wysokie nuty w kluczu basowym. Wyobraź sobie, jak wyglądałaby notacja muzyczna, gdyby w muzyce użyto tylko jednego klucza. Na fortepianie jest 88 klawiszy i każdy z nich musi w jakiś sposób odzwierciedlić się na pięciolinii. Jednak w sumie dostępnych jest tylko 5 linii. Prowadziłoby to do konieczności stosowania wielu dodatkowych linijek, co byłoby niewygodne dla percepcji wzrokowej i czytania nut.

Dlatego w XI wieku teoretyk muzyki Guido d'Arezzo zaproponował specjalne symbole – klucze. Klucze zostały stworzone, aby służyć jako punkt wyjścia na pięciolinii i wskazywać nutę, od której należy liczyć wszystkie pozostałe.

Zapewne wiesz, że nuty mają nazwy sylabiczne (Do, Re, Mi…), ale mogą być również oznaczone literami alfabetu łacińskiego. Na przykład sól nutowa jest oznaczona literą G. To właśnie ta litera posłużyła za podstawę do stworzenia klucza wiolinowego.

Jak widać, główna linia zwinięta obejmuje drugą linię pięciolinii. Zatem klucz mówi nam, że nuta G znajduje się w drugiej linii. Wiedząc o tym, możemy łatwo określić lokalizację pozostałych notatek.

Klucz ten nazywany jest „treblem” ze względu na jego zastosowanie w zakresie, w jakim grają skrzypce. Tak wygląda ułożenie nut w kluczu wiolinowym w pierwszej oktawie.

Zagięcie klucza basowego przecina się z czwartą linią pięciolinii, a po obu stronach otaczają go dwie kropki. Podobnie jak klucz wiolinowy, klucz basowy pełni rolę punktu odniesienia – w tym przypadku nuty F. Wiedząc o tym, możemy łatwo określić położenie pozostałych nut. W małej oktawie będą one zlokalizowane w następujących pozycjach:

Klucz basowy może być również nazywany „kluczem F”.

Przerwy w muzyce

W muzyce moment ciszy, w którym nie słychać dźwięku, nazywany jest zwykle pauzą. Podobnie jak w przypadku nut, pauzy mogą mieć różną długość. Nazwy pauz odpowiadają nazwom czasów trwania nut, lecz ich graficzne przedstawienie jest inne. Poniżej znajdują się pauzy główne i odpowiadające im czasy trwania nut.

Uzgodniliśmy, że pauza jest chwilą ciszy. Jeśli jednak zagrasz na pianinie i zatrzymasz się tylko jedną ręką, nie usłyszysz prawdziwej ciszy. Jeśli interesuje Cię koncepcja muzycznej ciszy, polecam posłuchać utworu Johna Cage’a pt. „4.33”. W tej kompozycji muzycy, wykonując ją, nie wydają ani jednego dźwięku. Zamiast tego publiczność łączy się z otaczającymi dźwiękami i odnajduje harmonię z otoczeniem. Wykonanie tego utworu w oryginalnej interpretacji można znaleźć w Internecie.

Laska muzyczna – co się na niej znajduje

Dźwięk ma różne właściwości fizyczne, a jedną z nich jest jego częstotliwość. W muzyce częstotliwość dźwięku jest zwykle określana jako wysokość lub wysokość. Jak jednak przedstawić tę wysokość na papierze?

Na to pytanie odpowiedział włoski mnich, nauczyciel i teoretyk Guido Aretinsky (Guido d'Arezzo) na początku XI wieku. Zaproponował przedstawienie dźwięków o różnej wysokości na równoległych linijkach, jedna pod drugą. System ten nazwano pięciolinią.

Należy pamiętać, że władcy są traktowani od dołu do góry.

Skala zakresu oktaw

Przypomnę, że jest tylko siedem podstawowych nut. Są one ułożone sekwencyjnie jeden po drugim: Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si. Sekwencja ta nazywana jest skalą. W szkole dzieci uczą się zasady: jeśli dźwięki są ułożone w tej kolejności, to jest to skala.

Sekwencję tę można powtórzyć nieskończoną liczbę razy. Na przykład po nucie C następuje ponownie Do i tak dalej. Odległość między dwoma nutami Do, jedną na dole i drugą na górze, nazywa się oktawą (od łacińskiego słowa oznaczającego osiem).

I rzeczywiście, jeśli policzymy: Do – 1, Re – 2, Mi – 3… Si – 7, to następna nuta po Si będzie znowu Do i będzie się nazywać 8. Będzie to pierwsza nuta w następnej oktawie.

Historycznie rzecz biorąc, w muzyce najczęściej używano dziewięciu oktaw. Każdy instrument muzyczny, podobnie jak głos ludzki, ma swoje ograniczenia w zakresie wysokości dźwięku. Oznacza to, że każdy z nich może wytworzyć najniższą i najwyższą nutę w swoim zakresie. Odległość między skrajną nutą w dolnym rejestrze a skrajną nutą w górnym rejestrze nazywa się zakresem. Każdy instrument i głos ma swój własny, niepowtarzalny zakres. Zasięg jest zwykle mierzony w oktawach. Na przykład na fortepianie można znaleźć siedem pełnych oktaw i dwie niepełne oktawy. Dlatego też, jeśli naciśniesz klawisze sekwencyjnie od niskiego do wysokiego, skala (do, re, mi, fa, salt, la, si) zostanie całkowicie powtórzona siedmiokrotnie.

Dynamika

Język muzyczny, podobnie jak mowa ludzka, ma wyraźną emocjonalność. Ma wiele odcieni, które osiąga się w muzyce dzięki dynamice i niuansom wykonawczym. Słowo „dynamika” pochodzi od greckiego słowa „dynamis”, które oznacza „siła”. Dlatego dynamika w muzyce jest powiązana z siłą dźwięku. W odniesieniu do różnych poziomów natężenia dźwięku używane są specjalne włoskie terminy. Poniższa tabela przedstawia oznaczenia głównych odcieni dynamicznych wraz z ich interpretacją.

Kompozytor pisząc muzykę określa dynamiczne odcienie każdego fragmentu. Zatem w jednej kompozycji dynamika może zmieniać się kilkukrotnie.

Muzyczne akcenty

W podręczniku muzycznym stwierdza się, że udar to sposób wytwarzania dźwięku na różnych instrumentach muzycznych. Na przykład w przypadku fortepianu wytwarzanie dźwięku zależy od tego, jak dotykasz klawiszy, a na skrzypcach od tego, jak smyczek dotyka strun. Każda grupa instrumentów (instrumenty klawiszowe, perkusyjne, smyczkowe itp.) ma swoje własne metody ekstrakcji dźwięku, które nazywane są tuszami. Termin pochodzi od francuskiego słowa oznaczającego „dotykać” lub „dotykać”.

Istnieją pewne uderzenia, które można wykonać na prawie każdym instrumencie. Istnieją jednak również takie akcenty, które są nieodłącznie związane z konkretnymi instrumentami. Na przykład uderzenie „pizzicato” jest możliwe tylko na instrumentach smyczkowych. Poniżej znajdują się przykłady kilku muzycznych akcentów.

Linia narysowana pod nutami nazywa się łukiem. Dźwięki tych nut płynnie przechodzą jedna w drugą. To uderzenie nazywa się legato.

Nuty kropkowane oznaczają krótki dźwięk staccato. Technika ta nazywa się „staccato”.

Jest wiele innych muzycznych akcentów, z którymi możesz się zapoznać.

Dodatkowe znaki muzyczne

W tym artykule zbadaliśmy główne aspekty notacji muzycznej i główne symbole notacji muzycznej. Istnieje jednak wiele innych znaków, których nie omówiliśmy, ale które są nie mniej ważne. Część z nich nawiązuje do melizmatów – dekoracji w muzyce, ale są też symbole ułatwiające pisanie i czytanie nut. Istnieje również wiele innych znaków, ale rozważymy tylko kilka z nich: