Akkoordprogressies

Het onder de knie krijgen van de kunst van het schrijven van een popsong kan een enorme klus zijn, bijna alsof het een mysterie is dat alleen bekend is bij doorgewinterde songwriters en producers. Maar zoals bij elk ingewikkeld recept, wordt het veel gemakkelijker om de structuur ervan af te breken als je eenmaal de essentiële ingrediënten van een hit begrijpt. Haal de geavanceerde productietechnieken en sprankelende zang weg, en je zult zien dat veel popsongs gebaseerd zijn op vergelijkbare structuren, melodieuze hooks en akkoordprogressies.

In deze gids concentreren we ons op enkele van de meest populaire akkoordprogressies die vaak voorkomen in popmuziek. Deze akkoorden zijn direct herkenbaar, en als je ze eenmaal onder de knie hebt, plus een vleugje creativiteit, kun je je eigen pakkende deuntjes creëren.

Voor degenen die op zoek zijn naar inspiratie met akkoorden, bieden de producten van Native Instruments een grote verscheidenheid aan vooraf ingestelde akkoordpatronen om mee aan de slag te gaan. De Chord Mode van MASCHINE biedt bijvoorbeeld een gemakkelijke manier om interessante harmonische sequenties te verkennen. Veel Native Instruments-tools zijn uitgerust met kant-en-klare akkoorden en riffs, waardoor je er gemakkelijk in kunt duiken. Of je nu op zoek bent naar op gitaar gebaseerde progressies, keyboardharmonieën of strijkersarrangementen, je vindt de juiste akkoorden en motieven om ideeën voor uw lied op te wekken.

In onze audiovoorbeelden gebruikten we CONTACTSLEUTELS, maar je kunt eenvoudig meedoen door je eigen instrumenten te gebruiken of een aantal gratis tools voor het maken van muziek die worden genoemd in de popmuziektoolkit van Max Tundra.

Wat zijn akkoordprogressies?

Een akkoordprogressie, of harmonische reeks, is een reeks akkoorden die harmonie creëert en als basis dient voor een melodie. In de westerse muziek spelen akkoordprogressies sinds het klassieke tijdperk een sleutelrol en vormen ze tot op de dag van vandaag een essentieel onderdeel van populaire genres als pop, rock, jazz en blues. In deze stijlen helpen akkoordprogressies het karakter en de klank van een stuk te definiëren, en ondersteunen ze de melodische en ritmische elementen ervan.

In tonale muziek helpen akkoordprogressies de toonsoort of tonaliteit van een stuk vast te stellen. Een veel voorkomende progressie, zoals IV-vi-IV, wordt in de klassieke muziektheorie bijvoorbeeld doorgaans genoteerd in Romeinse cijfers, waardoor muzikanten de functie van elk akkoord kunnen herkennen, ongeacht de toonsoort. In populaire muziek worden deze progressies vaak alleen door akkoordlabels genoemd. Dezelfde progressie in de toonsoort E ♭ majeur zou bijvoorbeeld worden geschreven als E ♭ majeur – B ♭ majeur – C mineur – A ♭ majeur.

In rock en blues gebruiken muzikanten ook vaak Romeinse cijfers om akkoordprogressies aan te duiden, waardoor het gemakkelijker wordt om een ​​nummer in welke toonsoort dan ook te transponeren. Een bluesprogressie van 12 maten wordt bijvoorbeeld meestal opgebouwd rond de I-, IV- en V-akkoorden, waardoor het voor een ritmesectie of band gemakkelijk is om op commando naar de gewenste toets te schakelen. Als de bandleider deze progressie in de toonsoort B♭ majeur oproept, zouden de akkoorden luiden: B♭ – B♭ – B♭ – B♭, E♭ – E♭ – B♭ – B♭, F – E♭ – B ♭ – B♭.

De complexiteit van akkoordprogressies varieert per genre en tijdperk. Veel pop- en rocknummers uit de late 20e en vroege 21e eeuw zijn gebouwd op relatief eenvoudige progressies, terwijl jazz, vooral de bebop, vaak veel complexere progressies bevat, soms met wel 32 maten met meerdere akkoordwisselingen per maat. Funk is daarentegen meer groove- en ritmegericht en draait vaak rond een enkel akkoord gedurende een heel stuk, waarbij ritme boven harmonie wordt benadrukt.

Voordat u begint: maak uzelf vertrouwd met de basisbeginselen van akkoorden

Voordat je je gaat verdiepen in het creëren van akkoordprogressies, is het essentieel om te begrijpen wat akkoorden zijn. Een akkoord is een combinatie van drie of meer noten van een bepaalde toonladder, die samen worden gespeeld om een ​​harmonieus geluid te creëren. Akkoorden worden benoemd op basis van hun grondtoon en type, zoals majeur, mineur of septiem. Een C-majeurakkoord bestaat bijvoorbeeld uit de noten C, E en G. Als we het hebben over akkoordprogressies, bedoelen we een reeks verschillende akkoorden die achter elkaar worden gespeeld. Deze progressies worden vaak weergegeven door Romeinse cijfers, die de intervallen tussen akkoorden en hun relatie tot elkaar aangeven. Als je een opfriscursus nodig hebt over de basisbeginselen van de muziektheorie, bekijk dan gerust onze gids over de grondbeginselen van akkoorden en harmonieën.

Maak je geen zorgen als dit allemaal een beetje technisch klinkt; we zullen naar bekende popsongs verwijzen om je te helpen deze akkoorden in actie te horen. We raden ook aan om Hooktheory en de TheoryTab-database te gebruiken, waar je akkoordenbeelden voor populaire liedjes kunt zien en er tegelijkertijd naar kunt luisteren.

Wat zijn pop-akkoordprogressies?

Pop-akkoordprogressies zijn de sleutel tot het creëren van een hit, waarbij elementen als oprechte teksten, gedenkwaardige melodieën en pakkende hooks worden ondersteund. In popmuziek zijn akkoordprogressies doorgaans eenvoudig, gemakkelijk te herkennen en repetitief, waardoor ze zeer gedenkwaardig zijn voor luisteraars.

Hoewel je theoretisch gezien akkoorden in vrijwel elke volgorde kunt combineren, leidt dat vaak tot experimenteel klinkende muziek. Popmuziek is echter gemaakt voor een breed publiek, dus bekende en samenhangende akkoordprogressies werken het beste. Een goed startpunt is de kwintencirkel, die progressies biedt met vloeiende overgangen tussen akkoorden. Het gebruik van voorspelbare progressies uit de cirkel zorgt voor een bevredigende muzikale flow, omdat elk akkoord op natuurlijke wijze uit het vorige volgt.

Naast de basisprincipes van de cirkel zijn er nog veel meer manieren om indrukwekkende akkoordsequenties te bouwen. Je zult merken dat veel hitnummers vergelijkbare akkoordprogressies hebben, maar dat weerhoudt artiesten er niet van om nieuwe nummers te schrijven door nieuwe melodieën en moderne productie toe te voegen aan bekende akkoorden.

Basisprincipes van de akkoordprogressietheorie

Akkoorden kunnen op elke noot in een toonladder worden gebouwd. De diatonische toonladder van zeven noten vormt de basis voor zeven diatonische akkoorden, waarbij elke schaalgraad de grondtoon vormt voor zijn eigen akkoord. Een akkoord gebaseerd op de noot E kan bijvoorbeeld majeur, mineur of verminderd zijn, afhankelijk van het gewenste effect. Akkoordprogressies omvatten niet alleen basisdrieklanken, maar ook complexere akkoorden met vier of meer noten, zoals septiemakkoorden en uitgebreide akkoorden, waarbij de functie van elk akkoord verschuift afhankelijk van de context binnen de gehele progressie.

Diatonische en chromatische akkoorden

Het harmoniseren van een majeurtoonladder resulteert doorgaans in drie majeurakkoorden, gebaseerd op de eerste, vierde en vijfde schaalgraden. Deze akkoorden worden de tonica (I), subdominant (IV) en dominant (V) genoemd. Ze kunnen elke noot in de toonladder harmoniseren en worden vaak gebruikt in folk, traditionele muziek en rock, waar ze een solide basis vormen voor eenvoudige melodieën. Een klassiek voorbeeld is het nummer 'Wild Thing' van The Troggs, waarin alleen de I-, IV- en V-akkoorden worden gebruikt.

Dezelfde majeurtoonladder omvat ook drie mineurakkoorden op de tweede, derde en zesde graad: de subdominant (ii), mediant (iii) en submediant (vi). Deze mineurakkoorden zijn net als de majeurakkoorden aan elkaar gerelateerd en kunnen functioneren als de eerste (i), vierde (iv) en vijfde (v) graad in de relatieve mineurtoonsoort. De relatieve mineur van C majeur is bijvoorbeeld A mineur, terwijl in A mineur de i-, iv- en v-akkoorden A mineur, D mineur en E mineur zijn. Bij mineurakkoordprogressies wordt de terts van het dominante akkoord vaak verhoogd om een ​​majeurakkoord (of zelfs een dominant septiemakkoord) te creëren.

De zevende graad van de majeurtoonladder vormt een verminderd akkoord (viiº), en er zijn ook akkoorden die chromatische noten bevatten, of noten buiten de toonladder. Een van de eenvoudigste chromatische veranderingen is het verhogen van de vierde graad (♯4), waardoor het ii-akkoord kan worden versterkt als secundair dominant voor het V-akkoord. Chromatische noten worden soms gebruikt om naar een nieuwe toonsoort te moduleren, om later terug te keren naar de oorspronkelijke toonsoort, waardoor een gevoel van muzikale beweging ontstaat.

Populaire progressies

Akkoordprogressies kunnen sterk variëren, maar worden vaak beperkt tot een lengte van enkele maten. Bepaalde progressies zijn standaard geworden, zoals de bluesprogressie van 12 maten, die een bepalend kenmerk van blues is geworden. In de westerse klassieke notatie worden akkoorden genummerd met Romeinse cijfers, maar er zijn andere soorten akkoordnotatie, zoals becijferde bas- of akkoordschema's, die vaak een zekere mate van improvisatie mogelijk maken of zelfs aanmoedigen.

Gemeenschappelijke akkoordprogressies

Eenvoudige akkoordprogressies

Eenvoudige akkoordprogressies gebaseerd op diatonische majeur- en mineurtoonladders vormen de basis van veel populaire akkoorden, grotendeels dankzij de aanwezigheid van reine kwinten, die een harmonieus geluid produceren. Deze toonladders komen vooral voor in de westerse klassieke muziek, waar harmonie een centraal element is. Interessant is dat in muzikale tradities zoals Arabische of Indiase muziek ook diatonische toonladders worden gebruikt, maar in de meeste gevallen blijft de muziek binnen één akkoord of tonaliteit, zonder akkoorden te verschuiven. Deze benadering is ook te zien in ritmegerichte stijlen zoals hardrock, hiphop, funk, disco en jazz.

De eenvoudigste akkoordprogressie kan slechts twee afwisselende akkoorden omvatten. Veel bekende liedjes zijn gebouwd op de herhaling van twee akkoorden binnen dezelfde toonladder. Zo ontstaan ​​er talloze klassieke melodieën door de tonica (I) en de dominant (V) af te wisselen, waarbij soms een septiem aan de dominant wordt toegevoegd voor extra spanning. Deze techniek is ook gebruikelijk in populaire muziek: 'Achy Breaky Heart' is bijvoorbeeld gebaseerd op twee akkoorden. Het nummer "Shout" van The Isley Brothers gebruikt overal een I-vi-akkoordprogressie, waardoor een eenvoudig maar gedenkwaardig ritme ontstaat.

Progressies met drie akkoorden

Progressies van drie akkoorden zijn gebruikelijk omdat ze ervoor zorgen dat een melodie op elke noot binnen de toonladder kan worden opgelost. Deze progressies ontvouwen zich vaak als reeksen van vier akkoorden, waardoor een binair ritme ontstaat waarbij één akkoord twee keer wordt herhaald. Hier zijn enkele populaire voorbeelden:

• I – IV – V – V
• ik – ik – IV – V
• I – IV – I – V
• I – IV – V – IV

Soms worden akkoorden zo gekozen dat ze bij een vooraf geschreven melodie passen, maar net zo vaak komt de melodie zelf voort uit de progressie.

Deze drieakkoordstructuren worden vaak aangetroffen in Afrikaanse en Amerikaanse populaire muziek. Ze kunnen worden versterkt door septiemakkoorden toe te voegen of door het IV-akkoord te vervangen door de relatieve mineur, waardoor een progressie ontstaat zoals I – ii – V. In de jazz wordt het ii-akkoord vaak gebruikt als onderdeel van de ii-V-I-cadans die een harmonische lijn tot een bevredigend einde brengt.

Progressies van drie akkoorden vormen de harmonische basis van veel Afrikaanse en Amerikaanse populaire muziekgenres en komen ook voor in klassieke muziek, zoals de openingsmaten van Beethovens ‘Pastorale Symfonie’. Als een eenvoudige reeks niet de volledige harmonische structuur van een stuk weergeeft, kan deze eenvoudig worden uitgebreid voor variatie. Vaak kan een beginfrase met een I–IV–V–V-progressie, die onopgelost eindigt op de dominant, worden gevolgd door een frase die terugkeert naar de tonica, waardoor een structuur met dubbele lengte ontstaat zoals deze:

• I – IV – V – V
• I – IV – V – I

Dit type reeks kan worden afgewisseld met andere progressies, wat leidt tot eenvoudige binaire of ternaire vormen, zoals de populaire structuur van 32 maten die veel wordt gebruikt in populaire muziek.

De evolutie van bluesakkoordprogressies

De 12-maten bluesprogressie, samen met zijn vele variaties, is gebouwd op een driedelige I-IV-V-structuur, die de basis is geworden voor talloze klassieke liedjes. Deze vorm inspireerde iconische rock-'n-rollmuzikanten als Chuck Berry en Little Richard. In de eenvoudigste versie ziet de 12-maten bluesakkoordprogressie er als volgt uit:

• Ik – ik – ik – ik
• IV – IV – I – I
• V – IV – I – I

Na verloop van tijd begonnen de bluesprogressies chromatische elementen te bevatten, zoals te zien is in de ‘Bird blues’-progressie. Steedman (1984) stelde voor dat een reeks herschrijfregels verschillende jazzvariaties van de blues zou kunnen genereren – van de klassieke vorm tot complexere transformaties zoals ‘ritmeveranderingen’. De belangrijkste modificatietechnieken zijn onder meer:

• een akkoord vervangen door zijn dominante, subdominante of tritonusvervanger;
• het toevoegen van chromatische passerende akkoorden;
• met de jazzcadans ii – V – I.

Andere veranderingen, zoals het toevoegen van mineur- of verminderde akkoorden, worden ook vaak gebruikt om de expressieve kwaliteit van de harmonie te verbeteren.

De vooruitgang van de jaren vijftig

Een andere populaire manier om de I–IV–V-progressie uit te breiden is door een akkoord toe te voegen dat is gebaseerd op de zesde schaalgraad, waardoor reeksen ontstaan ​​als I–vi–IV–V of I–vi–ii–V. Vaak aangeduid als de “jaren '50 progressie” of “doo-wop progressie”, heeft deze structuur wortels in klassieke muziek en werd de basis voor hits als “Blue Moon” van Rodgers en Hart (1934) en “Heart and Soul” van Hoagy Carmichael (1938).

Naarmate de popmuziek zich ontwikkelde, werd deze progressie door veel artiesten aangepast en in verschillende vormen gebruikt. The Beatles verwerkten het bijvoorbeeld in het slotgedeelte van hun nummer ‘Happiness Is a Warm Gun’, waarmee de veelzijdigheid en aantrekkingskracht ervan in de populaire muziek werd benadrukt.

Cirkelakkoordprogressies

Door het ii-akkoord in een progressie op te nemen, krijgt het een uniek geluid en vormt het de basis voor cirkelprogressies. Deze progressies, genoemd naar de kwintencirkel, zijn gebaseerd op een reeks waarin elk opeenvolgend akkoord een kwart omhoog gaat. Een voorbeeld van een dergelijke progressie is vi – ii – V – I, waarbij elk akkoord een kwart stijgt ten opzichte van het vorige akkoord. Dit soort harmonische beweging is een van de sterkste en meest gebruikte progressies in de muziek. Cirkelvormige progressies kunnen worden ingekort of uitgebreid tot langere vormen, zoals te zien is in reeksen die van de tonica door alle zeven diatonische akkoorden gaan:

• I–IV–viiº–iii–vi–ii–V–I

Klassieke componisten gebruikten deze progressies vaak, voegden subtiliteiten toe en varieerden de akkoorden om ingewikkelder harmonieën te creëren. Door bijvoorbeeld majeurakkoorden te vervangen door mineurakkoorden, kun je een progressie creëren zoals I–VI–II–V, wat een rijkere chromatiek en modulatie mogelijk maakt.

Deze harmonische structuren werden aangepast door Amerikaanse populaire muzikanten, waardoor nieuwe variaties ontstonden, zoals ragtime en ‘stomp’-progressies. Dergelijke sequenties werden de basis voor de vroege jazz, en hun elementen komen voor in verschillende werken, waaronder de beroemde ‘ritmeveranderingen’ in George Gershwins nummer ‘I Got Rhythm’.

Schaalharmonisatie

Net als bij cirkelvormige akkoordprogressies zorgt het harmoniseren langs de notenreeks van een toonladder voor een sterk auditief effect. Akkoorden die de toonladder omhoog of omlaag volgen, creëren een gevoel van lineaire beweging en worden vaak stapsgewijze progressies genoemd, omdat ze op één lijn liggen met elke stap van de toonladder, waardoor de toonladder zelf de baslijn wordt. In de 17e eeuw werden dalende baslijnen vooral populair, zoals te zien is in grondbaspatronen en in Pachelbels 'Canon', die harmonisatie langs een dalende majeurtoonladder illustreert.

In de eenvoudigste vorm kan een dalende progressie een extra akkoord introduceren, zoals de III of V, in een reeks als I – vi – IV – V, waardoor de zevende toonladder wordt geharmoniseerd en een baslijn zoals I – VII – VI wordt gevormd. … Een complexer voorbeeld is te vinden in de laatste maten van het eerste deel van Ravels pianoconcert in G majeur, waar Ravel een reeks parallelle majeurakkoorden gebruikte om een ​​kenmerkend aflopend effect te creëren.

Mineur- en modale akkoordprogressies

Dezelfde harmonisatietechnieken werken even goed voor secundaire modi. In mineurblues en folkmelodieën vind je bijvoorbeeld vaak progressies met één of meerdere mineurakkoorden. Een klassiek voorbeeld van een dalende mineurprogressie is de Andalusische cadans, i – VII – VI – V, bekend om zijn dramatische en rijke geluid.

In melodieën gebaseerd op de Mixolydische modus is een toonladder met een verlaagde septiem gebruikelijk. Hier verschijnen doorgaans drie majeurakkoorden op de eerste, vierde en zevende graad, zoals I–♭VII–IV. Als in C majeur de grondtoon naar G verschuift, worden de akkoorden C, F en G nu uitgelijnd op de eerste, vierde en zevende graad, waardoor een veelgebruikte progressie ontstaat zoals I – ♭VII – IV – I of variaties zoals II –♭VII–IV.

Een interessante variatie is een progressie die overgaat van mineur naar de relatieve majeur, zoals te zien is in oplopende pentatonische toonladders. Een typische progressie voor deze stijl is i–III–IV (of iv)–VI, wat een heldere, opbeurende kwaliteit aan het geluid geeft.

Volgens Tom Sutcliffe begonnen sommige popgroepen in de jaren zestig te experimenteren met modale progressies als een alternatieve benadering voor het harmoniseren van bluesmelodieën, wat leidde tot een nieuw harmonisch systeem dat de daaropvolgende populaire muziek beïnvloedde.

Deze verschuiving was deels te wijten aan de gelijkenis tussen de bluestoonladder en modale toonladders, en deels aan de kenmerken van gitaarbarre-akkoorden en parallelle majeurakkoorden in de pentatonische mineur toonladder. Het gemak waarmee akkoordvormen op en neer langs de gitaarhals kunnen worden bewogen zonder de vingerposities te veranderen, droeg bij aan de opkomst van deze harmonieën, die een belangrijke rol speelden in de ontwikkeling van rockmuziek en zijn subgenres.

5 populairste akkoordprogressies in popmuziek

Hier zijn vijf populaire akkoordprogressies in de popmuziek, weergegeven in de toonsoort C majeur of A mineur. Uiteraard kunnen deze progressies naar elke toonsoort worden getransponeerd, zodat u uw unieke stijl voor het schrijven van liedjes kunt ontwikkelen.

I – V – vi – IV: C majeur, G majeur, A mineur, F majeur

Deze progressie is de voorloper van alle popsequenties met vier akkoorden en is gebruikt in talloze hits, van ‘Torn’ tot ‘Wrecking Ball’. Ondanks veelvuldig gebruik blijft het effectief. Interessant is dat het in zijn mineurvorm (A mineur, F majeur, C majeur, G majeur) een meer reflecterende sfeer creëert, perfect voor ballades als Justin Bieber's 'Ghost' of Kelly Clarkson's 'Stronger'. Experimenteer ter inspiratie met de akkoordvolgorde of voeg spanning toe door extra noten toe te voegen.

I – vi – IV – V: C majeur, A mineur, F majeur, G majeur

Deze reeks, bekend als de Doo-wop Changes of de jaren '50 Progression, is bij velen bekend van de klassieke melodie van 'Heart and Soul'. Gebruikt in retrohits en liedjes van artiesten als The Police tot Meghan Trainor, is het ideaal voor het creëren van een nostalgische sfeer. Om het een meer melancholische toon te geven, kun je F-majeur vervangen door D-mineur voor meer diepte.

I – V – IV – V: C majeur, G majeur, F majeur, G majeur

Door het A-mineurakkoord weg te laten, krijg je een eenvoudiger, veelzijdiger progressie. Deze drie akkoorden creëren een balans tussen spanning en ontspanning, waardoor veel artiesten memorabele gitaarriffs kunnen maken. Voorbeelden hiervan zijn hits als ‘All The Small Things’ en ‘American Idiot’.

I – ♭VII – IV – I: C majeur, B♭ majeur, F majeur, C majeur

Dit is een geweldige vooruitgang voor het creëren van een Mixolydisch gevoel, waarbij de verlaagde septiem (B♭) wordt gebruikt om de melodie een bluesachtige sfeer te geven. Deze modus werkt goed voor popsongs met een sterk refrein en een interessante melodieuze beweging.

i – ♭VII – ♭VI – ♭VII: A mineur, G majeur, F majeur, G majeur

Deze kleine progressie, herkenbaar aan nummers als ‘Rolling in the Deep’ en ‘Somebody That I Used to Know’, heeft een cyclisch gevoel door de herhaling van het tweede en vierde akkoord. De progressie kan ook worden gevarieerd, bijvoorbeeld door het slotakkoord te verwisselen voor E majeur (V), zoals in Christina Aguilera's 'Genie In A Bottle'.

Begin met het creëren van je eigen pop-akkoordprogressies

Nu je hebt geleerd hoe de professionals hun akkoordsequenties bouwen, ben je klaar om je eigen popprogressies te gaan maken. Als muzikant heb je een natuurlijk oor voor wat werkt en wat niet, dus aarzel niet om te experimenteren met verschillende akkoordtypes en -structuren totdat de progressie precies goed voor je klinkt.

Maak je geen zorgen als je begint met het overnemen van progressies van populaire liedjes of als je ideeën te simpel aanvoelen. Vergeet niet dat de hit “Unholy” van Sam Smith rond slechts twee hoofdakkoorden draait, maar toch werd het een enorm succes. Als je productievaardigheden en muzikale ideeën solide zijn, zullen de specifieke akkoorden die je kiest het laatste zijn wat luisteraars opmerken.