Cirkel van kwinten

Een van de belangrijkste concepten in de muziek is de kwintencirkel. Dit is een soort basis (grafisch schema) dat helpt om de meest geschikte toonsoort voor een bepaalde compositie correct te bepalen. Deze methode wordt niet alleen gebruikt door ervaren componisten, maar ook door muzikanten zelf en producers. Zo'n hulpmiddel is een uitstekende "hulp" waarmee je snel en nauwkeurig de tekenen van tonaliteitsverandering kunt herkennen.

In dit artikel analyseren we de details van de kwintencirkel en de principes die ten grondslag liggen aan de constructie ervan. We bekijken of het nodig is om dit schema te leren, voor wie het nuttig is en in welke gevallen het toepasbaar is. We analyseren de belangrijkste praktische aspecten en raken daarbij ook de historische oorsprong aan.

Wat is een kwintencirkel?

Elke muzikale compositie bestaat uit tonaliteiten. Al deze tonaliteiten worden gepresenteerd in verschillende toonhoogtes en majeur-mineurstemmingen. De mogelijkheid van een grafische weergave (in de vorm van een cirkel) werd ontdekt tijdens de gedetailleerde studie ervan. Zo werd een chromatisch klanksysteem ontwikkeld, waarvan de essentie ligt in een bepaalde reeks kwinten. Vandaar de naam – de kwintencirkel. Dit is de beste vereenvoudigde weergave van de 12 noten van de chromatische groep.

Er is een praktische kant aan het schrijven van muziek. Zo ervaart een componist met een goed muzikaal gehoor melodie en klankweergave. Om te voorkomen dat het creatieproces van een nummer zomaar op de bonnefooi gebeurt, wordt een theoretische basis toegepast. De kwintencirkel is daar een voorbeeld van. Het beschreven grafische systeem lijkt misschien erg ingewikkeld voor iemand die net begint met muziek maken. Maar waarom is het de moeite waard om het te leren beheersen (waarom zou je de kwintencirkel bestuderen en begrijpen)?

• algemeen gebruikte theoretische basis;
• begrip van muzikale tonaliteit;
• verbeterde compositie van muzieknotaties;
• Het schrijven van correctere en melodieuzere nummers;
• gedetailleerde studie van patronen;
• het verbeteren van vaardigheden en professionaliteit;
• Communiceren met collega's in een begrijpelijke "taal".

De constructie van de kwintencirkel ziet er als volgt uit. Eerst wordt een bepaalde noot genomen. Dit kan vrijwel elke noot zijn. Laten we bijvoorbeeld "D" nemen. Vervolgens worden, langs de toonhoogte, gelijkmatige segmenten toegevoegd – kwinten. Elke kwint is gelijk aan 3,5 tonen of 5 stappen. De eerste kwint is dus DG. Dit proces van het toevoegen van kwinten wordt 12 keer herhaald. Daarom is een cilindrische cirkel voor een grafische weergave het meest geschikt. We zullen hieronder meer vertellen over het ontcijferen van de kwintencirkel.

De belangrijkste onderdelen van de cirkel zijn akkoorden, noten, mineurtoonladders, majeurtoonladders, toonsoorten en andere elementen.

Geschiedenis van het uiterlijk

Geleerden en denkers bestuderen al sinds de oudheid de muziektheorie. Velen hebben geprobeerd een systeem te ontwikkelen dat de basisregels voor noten, tonaliteit en verschillende klanken zou definiëren. Pythagoras, een beroemde Griekse wetenschapper uit de oudheid, introduceerde als eerste een idee dat sterk lijkt op de moderne kwintencirkel. Hij deelde zijn idee in de 6e eeuw voor Christus. De wetenschapper had een grote voorliefde voor regelmatige geometrische figuren. Op die manier probeerde hij oplossingen te vinden voor verschillende vraagstukken. Hij wist dat geluid bepaalde tonen (toonhoogtes) had. Zelfs toen al geloofde men dat er twaalf hoofdtoonsoorten waren. De punten op de cirkel werden gemarkeerd (naar analogie met een wijzerplaat). Deze punten werden met elkaar verbonden door driehoeken, die elkaars snijpunten vormden.

De volgende vermelding, die sterk lijkt op de moderne kwintencirkel, van een schematische weergave van het toonsoortsysteem in de vorm van een cirkel, vinden we in de werken van Nikolai Diletsky. We hebben het dan met name over zijn manuscript "Muzikantengrammatica", dat in 1679 werd voltooid en gepubliceerd. De cirkel werd daarin de "cirkel van de vrolijke muziek" genoemd. Het principe van de ordening en de aanduidingen van mineur- en majeurtoonsoorten waren vergelijkbaar. In het Oudkerkslavisch werd "musikia" vertaald als "muziek". Het manuscript was voornamelijk geschreven voor kerkleiders en koorleden.

Johann Sebastian Bach was een van de eerste klassieke componisten van onze tijd die de kwintencirkel actief in zijn werken toepaste. In veel bekende werken wordt een gelijkwaardige en consistente tonaliteit aangegeven, waardoor de compositie melodisch is. De artistieke cilindrische cirkel wordt beschreven in de verzameling fuga's en preludes 'Das Wohltemperierte Klavier'. Preludes van Dmitri Sjostakovitsj, Frédéric Chopin en vele andere beroemde componisten werden uitgevoerd binnen de kwarten- en kwintencirkel.

Nikolai Rimsky-Korsakov bracht een belangrijke aanvulling op de interpretatie. Hij stelde voor om de toonsoorten te verdelen op basis van de graad van hun verwantschap. Als er één stap tussen zit, is dat de eerste graad, met twee stappen de tweede graad, en met drie stappen de derde graad. In het eerste geval worden de toonsoorten als verwant beschouwd – de mineur- en majeurtoonsoorten verschillen dan slechts één teken van de oorspronkelijke waarde.

Een dergelijk universeel systeem ontstond grotendeels omdat alle mensen die zich met muziek bezighielden en ermee componeerden, behoefte hadden aan één systeem. Een systeem waarmee snel akkoorden en toonsoorten rondom de compositie konden worden opgebouwd, zonder de noodzaak van een lange en moeizame selectie van noten.

Het ontcijferen van de cirkel

Het lijkt misschien meteen alsof dit een soort hogere wiskunde is. Het is echter de moeite waard om er wat tijd aan te besteden, want na deze toonsoortwisseling zullen akkoorden geen problemen meer opleveren. Je kunt ze aanraken en zelfs jongleren naar hartenlust.

De betekenis van de grafische cirkel schuilt in de volgorde. Namelijk een geverifieerd systeem van toonsoorten (modi), die van elkaar gescheiden zijn door een kwint. Tegelijkertijd worden ze gekenmerkt door een uitstekend teken van verandering (één meer).

Voor een betere begrijpelijkheid en een duidelijkere uitleg kan het diagram het beste worden weergegeven als cilindrische cirkels. In sommige varianten worden kleurenpaletten toegevoegd. Iedereen kiest zelf logische markeringen om de complexiteit en patronen van de kwintencirkel beter te onthouden en te begrijpen.

De kwintencirkel bestaat in de standaardvolgorde uit drie delen:

1. Muzikale toonsoorten (en hun kenmerken);
2. Hoofdletters (aanduiding van de belangrijkste sleutels);
3. Kleine letters (aanduiding van mineurtoonsoorten).

Daarnaast worden regio's met dezelfde toonsoort (twee toonsoorten) onderscheiden – enharmonische equivalenten. Dankzij de eenheid van het systeem is de cirkel rond. Het kan worden gebruikt in volledig verschillende werken binnen hetzelfde genre en dezelfde richting. De bijbehorende theoretische basis stelt ons in staat de relatie tussen majeur- en mineurtoonsoorten te handhaven.

F, C, G, D, A, E, B – dit is precies de volgorde waarin de kruizen op de toonladder worden geplaatst. Die volgorde is altijd hetzelfde. Tussen deze noten zit een stap – de zogenaamde "zuivere kwint", gelijk aan 3,5 tonen. Bovendien wordt elke volgende tonaliteit gekenmerkt door een extra teken. De tonaliteiten verschillen van elkaar door een stap in een zuivere kwint. Op dezelfde manier verschillen de kruizen op de toonladder van elkaar.

De kwintencirkel wordt vaak ook wel de kwart-kwintcirkel genoemd. Het gaat erom dat je een vergelijkbaar schema (cirkel) kunt maken met kwarten in plaats van kwinten. Dat wil zeggen, een noot wordt genomen en 2,5 toon verlaagd. Bovendien is het proces met de noot 'salt' in alle opzichten identiek.

Lijnen verbinden de noten. Ze liggen op gelijke afstand van elkaar, een halve toon. Door met de klok mee langs de kwintencirkel te bewegen, kun je de stappen tellen en de gewenste toonsoort bepalen. Op deze manier kun je het aantal kruisen op een bepaald moment aflezen. Molen worden in omgekeerde volgorde geteld (tegen de klok in).

De mineur- en majeurtoonsoorten zijn parallel aan elkaar gerangschikt (1,5 toon lager). Dat wil zeggen dat aan de buitenkant van de kwintencirkel voornamelijk majeurtoonsoorten te vinden zijn, en aan de binnenkant mineurtoonsoorten.

Hoe gebruik je de kwintencirkel?

Hierboven hebben we de belangrijkste elementen en het principe van het ontcijferen van de kwintencirkel beschreven. Voor wie is het bedoeld? In principe voor alle componisten. Het wordt het meest gebruikt door beginnende muzikanten. Het grafische systeem wordt beschouwd als een spiekbriefje dat mineur- en majeurtoonsoorten weergeeft, evenals het aantal mollen en kruizen in de toonsoort.

Hieronder volgen de belangrijkste toepassingen van de kwintencirkel:

1. Definitie van de symbolen in de legenda;
2. Verduidelijking van gerelateerde sleutels;
3. Definitie van toonsoorten door middel van noten;
4. Omzetting;
5. Modulatie;
6. Het componeren van muziek (in de ruimere zin van het woord).

In het ene geval worden de noten berekend in de toonsoort F-mineur. In het andere geval wordt de tonaliteit van de compositie bepaald door de noten. Als je bijvoorbeeld verwante toonsoorten wilt definiëren voor A-majeur, wordt ook de kwintencirkel gebruikt. Hiermee kun je de toonsoort van het ene stuk naar het andere overbrengen. Onder andere wordt er gemodulatie toegepast (afhankelijk van de verwante toonsoorten), en worden de dominant en subdominant bepaald. Dit alles is noodzakelijk bij het professioneel componeren van muziek.

Hier volgt een uitleg van een van de meest gebruikte technieken: transpositie.

Stel, je wilt een bekend liedje zingen, maar de arrangement past niet helemaal bij je stemgeluid. Je besluit daarom het nummer zelf op de gitaar te spelen. De kwintencirkel komt dan goed van pas om het naar de gewenste toonsoort om te zetten (transponeren).

Je gebruikt het juiste akkoordenpatroon en de juiste volgorde met behulp van een cirkeldiagram. Als je met de klok mee draait, krijg je de volgende toonsoort; tegen de klok in is de vorige toonsoort. De akkoorden veranderen weliswaar, maar de functie blijft hetzelfde. Je draait de kwintencirkel net zo lang totdat de toonsoort en de akkoorden bij je stem en timbre passen.

Het componeren van muziek is een zeer divers proces. Laten we, ter verduidelijking en als voorbeeld, het lenen van elementen uit een beperkt onderdeel ervan nemen.

Stel, je kent het motief, maar de akkoorden die erin gebruikt worden, spreken je niet aan. Je wilt de melodie diversifiëren en verrijken, er iets ongewoons en origineels van maken. Ook hiervoor is de kwintencirkel geschikt. Let op: twee aangrenzende toonsoorten lenen zich uitstekend voor akkoorden. Als je goed naar het diagram kijkt, met name naar de toonsoorten G majeur en C majeur, vallen er vier veelvoorkomende akkoorden op. De mogelijkheden zijn echter niet beperkt tot deze akkoorden. De kwintencirkel stelt muzikanten en componisten in staat om naar hartenlust te experimenteren. In elke gewenste volgorde en variatie.

Wat moet je weten om de kwintencirkel te gebruiken?

Het is belangrijk om drie punten te begrijpen en te onderscheiden:

1. Intervallen;
2. Tonaliteit;
3. Ongevallen.

Intervallen

In vereenvoudigde termen worden intervallen beschouwd als de afstand tussen twee noten. In klanktermen is dit de correlatie tussen noten op het pianoklavier (met behulp van hele en halve tonen). In de standaardvorm komt één halve toon bijvoorbeeld overeen met één toets. Het correct tellen van intervallen op het klavier vergt meer oefening. Het is echter belangrijk om dit te doen met behulp van de theoretische basis: de kwintencirkel.

In een andere context worden muzikale intervallen beschouwd als combinaties van twee klanken. Er zijn twee soorten:

• Melodisch interval (opeenvolgende klanken);
• Harmonisch interval (gelijktijdige klanken).

Tonaliteit

De toonhoogte van een stuk, die gebaseerd is op de positie van de fret (vanaf een bepaalde noot). Sommigen noemen het de binding van een toonladder aan een specifiek bereik. Je ziet vaak dat zangers, wanneer ze een lastige toonhoogte ervaren, vragen om de compositie met een bepaalde tonaliteit te verhogen of te verlagen. De hoogte van de toon in het bereik beïnvloedt de melodie en de klankcombinatie ervan.

Ongelukken

Als je bekend bent met muzieknotatie of weet hoe het eruitziet, stel je dan de gebruikte tekens voor. Ze corresponderen met de zwarte toetsen op een piano of accordeon. Een methode om de toonhoogte van een geluid te verhogen of te verlagen zonder de naam ervan te veranderen.

Intervallen gebruiken om een ​​kwintencirkel te construeren

Intervallen (tonaliteit) zijn direct gecorreleerd met de kwintencirkel. Dit is een krachtige manier om alle twaalf noten zo te rangschikken dat ze even ver van elkaar verwijderd zijn.

Je moet oppassen met akkoorden en toonsoorten die dicht bij elkaar liggen. Voor onervaren en niet al te ervaren luisteraars kunnen ze bijna hetzelfde klinken. Alleen een specialist zal het verschil opmerken. Binnen de kaders van absolute harmonie en consonantie van de melodie-elementen zullen er echter wel degelijk verschillen zijn.

Een eenvoudig voorbeeld: de toonsoorten D majeur en A majeur bevatten elk zes noten. Ze klinken identiek. Daarom verloopt de overgang ertussen soepel en zonder dissonantie. De toonsoorten Es en A majeur daarentegen worden gekenmerkt door slechts één gemeenschappelijke noot. De overgang ertussen is daarom onlogisch.

Bij het gebruik van de kwintencirkel moet men zich laten leiden door de nabijheid van de betreffende toonsoorten. Hoe dichter de graden van hun relatie bij elkaar liggen, hoe beter ze in unisono klinken.

Hoe hangt dit allemaal samen?

Het bijzondere aan de kwintencirkel is dat het geen natuurlijk verschijnsel is, maar een speciaal gecreëerd schema. Een veelgebruikte variant ervan, toegepast door musici en componisten. De kwintencirkel wordt beschouwd als een complex instrument, zowel qua essentie als qua structuur. Als je niet alleen de basisprincipes en de theoretische grondslagen wilt begrijpen, maar ook de geheimen van de muziek wilt ontrafelen, is het absoluut noodzakelijk om dit instrument te beheersen.

Met behulp van een cirkel met twaalf gelijkmatig verdeelde markeringen kun je alle twaalf tonen zo rangschikken dat ze even ver van elkaar verwijderd zijn. De kwintencirkel wordt vaak gebruikt om duidelijke baslijnen te creëren. Dankzij de beschreven techniek klinkt de akkoordenreeks consonant en harmonieus.

De diensten en tools waarmee je de interactieve kwintencirkel kunt gebruiken, zijn ontworpen om composities naar verschillende toonsoorten om te zetten, toonsoorten te corrigeren, de opbouw van toonladders en modi te begrijpen en akkoordprogressies onder de knie te krijgen.

Er zijn talloze websites en technische oplossingen op internet. Je kunt de meest geschikte kiezen. Op het weergegeven (gemarkeerde) gedeelte zijn bijvoorbeeld 3 mineur- en 3 majeurakkoorden gemarkeerd. Als je tijdens het spelen van een melodie strikt tussen deze akkoorden wisselt, klinkt het melodieus en mooi. Je kunt ook de interactieve kwintencirkel gebruiken om tussen toonsoorten en andere akkoorden te wisselen, of je eigen kwintencirkel op papier tekenen.

Is het beheersen van de kwintencirkel echt zo noodzakelijk?

Er zijn talloze muzikale kenmerken. Het is onmogelijk om ze allemaal te beheersen. Bovendien komen er voortdurend nieuwe bij. Er is echter een bepaalde basis waaraan de meeste muzikanten (en componisten) zich houden en die ze gebruiken. Velen schrijven muziek "vanuit het hart". Zulke "zelfgeleerde" muzikanten leveren soms echt goed werk af. Stel je nu eens voor hoeveel je vaardigheden, talenten en muzikale kennis zullen toenemen als je het instrument dat in dit artikel wordt beschreven, beheerst.

Je zult in staat zijn de toon van de compositie te bepalen, de juiste akkoorden te kiezen en het beste geluid te vinden – afhankelijk van de doelen, intenties en het genre. Met andere woorden, je vermogen om muziek te schrijven wordt aanzienlijk verbeterd.

Kwintencirkel: Conclusies

Het in het artikel beschreven tonaliteitssysteem (in de vorm van een cirkel met 12 elementen) vormt de belangrijkste theoretische basis. Zo'n grafische weergave van de relatie tussen toonsoorten helpt om de structuur van muzikale composities beter te begrijpen, met name die van westerse muziek. Bovendien is het genre – klassiek, folk, rock, jazz, pop of een andere stroming – volstrekt irrelevant.

De muziek is ongelooflijk gevarieerd. Sequenties en opeenvolgingen zijn het gemakkelijkst weer te geven met behulp van een grafisch diagram: een kwintencirkel. Dit is het theoretische principe van de basisopbouw van toonsoorten, akkoorden en modi. Als je muziek componeert, streef je naar harmonie in klank en wil je die bereiken, dan zal dit 'spiekbriefje' je helpen. Met behulp van een cirkeldiagram kun je begrijpen welk akkoord en welke toonsoort je vervolgens moet gebruiken; welke modus je moet toevoegen; hoe je de compositie origineler kunt maken. Op dezelfde manier kun je correct bepalen naar welke toonsoort je moet overgaan.

De kwintencirkel wordt voor diverse muzikale doeleinden gebruikt. Het belangrijkste is het schrijven van een originele en compositorisch rijke melodie. Harmonie en klankbalans kunnen worden bereikt met behulp van mineur- en majeurtoonsoorten en diverse (maar perfect op elkaar afgestemde) akkoorden. De theorie kan ingewikkeld lijken. Het is beter om deze tegelijkertijd met de praktijk te begrijpen. Zo kun je een theoretische basis opbouwen, een nuttig instrument beheersen en coole composities schrijven (nummers in totaal verschillende genres).