Wat is polyritme in muziek
Polyritme is een combinatie van verschillende ritmische patronen binnen dezelfde muzikale signatuur.
Het wordt ook gedefinieerd als de afwezigheid van dezelfde minimale duur van noten (zoals achtste noten of zestiende noten) binnen een bepaalde meter. Dit fenomeen komt veel voor in zowel academische als volksmuziek, en ze hebben hun eigen kenmerken.
In de academische muziek is polyritme meestal gebaseerd op een vast metrum, en worden ongelijke ritmische figuren op bepaalde intervallen gesynchroniseerd. In volksmuziek, zoals Afrikaanse of Indiase, wijken de downbeats in elk ritme vaak enigszins af van de exacte wiskundige tel. In moderne muziek is polyritmiek ook heel gebruikelijk.
Een voorbeeld is de fundamentele jazzpuls van ‘swing’, een polyritme, dat het gevoel van een klassieke 12/8 maatsoort creëert door een swing-tripletpatroon op een plat kwartbaspatroon te leggen. De taak van een jazzmuzikant is echter niet om de maatsoort te laten egaliseren, maar om een geluid te creëren dat dicht bij het volkspolyritme ligt. Een eenvoudig voorbeeld van polyritme is de hemiola, een combinatie van bipartiete en triplo, waarbij de hemiola een polyritme kan creëren ten opzichte van de hoofdpulsatie in dezelfde muzikale stem.
Eerst raakt het oor gewend aan de pulsatie van drie slagen, die vervolgens, met behulp van het mixen van accenten, in twee verandert. Het oor neemt deze tweetellen echter door traagheid waar in een maat van drie tellen, waardoor een polyritmische klank ontstaat. Hetzelfde voorbeeld, maar met behoud van de maat bij een andere stem:
Het combineren van pulsatie op 2 en 3 is de eenvoudigste en meest gebruikelijke manier om polyritme te creëren. Het is bijvoorbeeld mogelijk om kwartdrietallen over even kwartnoten of achtste noten heen te leggen:
In de tweede maat ontstaat een soort 4 bij 3 polyritme.
Nog een voorbeeld van 4 bij 3 polyritme.
Viervoudige accenten in een tripletlijn:
De omgekeerde combinatie is ook mogelijk: het opleggen van accenten van drie tellen op zestiende noten:
Een van de populaire technieken in de jazz is het over elkaar plaatsen van een kwartnoot met een punt op een viertellenmeter:
Dit zijn de eenvoudigste soorten polyritmen.
Complexere varianten van polyritme worden gevormd door pulsaties van vijf en zeven slagen te combineren.
Een van de meest interessante voorbeelden is het opleggen van accenten van vijf tellen op een triool- en viertaktpulsatie:
Houd er rekening mee dat in beide maten het samenvallen van de beats plaatsvindt via een aantal maten dat gelijk is aan de aanhoudende duur (in ons geval is dit 5).
Dit is een belangrijk patroon van polyritme, dat is gebaseerd op de mogelijke omkeerbaarheid van elk polyritme in een soortgelijk polyritme in een andere meter. Het 16e voorbeeld kan worden geschreven als vijflingen of 5/16 maatsoorten.
Praktische technieken voor het beheersen van polyritmische ritmes
Sommige soorten polyritmen zijn gemakkelijker te bestuderen en waar te nemen, omdat ze gebaseerd zijn op de wiskundige samenloop van ritmische delen en gemakkelijk te berekenen zijn, zoals het hemiola of het 4 bij 3 ritme.
Er zijn echter polyritmen die gebaseerd zijn op de onafhankelijke perceptie van elk ritme en ondeelbaar zijn, zoals septoli in een verhouding van 16 tot kwart triolen. Het is belangrijk om onafhankelijkheid te ontwikkelen bij het uitvoeren van verschillende delen van het lichaam (armen, benen, stem, enz.), afhankelijk van het gebruikte muziekinstrument. Bij het bestuderen van polyritmen is het de moeite waard om het voorbeeld te nemen van vocale muzikanten die ook instrumenten bespelen.
Ze adviseren vaak om het samenvallen van ritmische beats te berekenen. Bij het zingen is het niet gebruikelijk om de correspondentie van elke lettergreep met een specifiek akkoord te berekenen. Een effectieve aanpak is om elk onderdeel afzonderlijk te onthouden en te oefenen totdat ze automatisch worden, waarna je moet proberen ze met elkaar te synchroniseren.
In de praktijk kun je ritmes het beste combineren in polyritmes op of nabij het oorspronkelijke tempo. Een te langzaam tempo kan ertoe leiden dat er te veel nadruk wordt gelegd op het matchen van de beats en dat de ritmische structuur wordt vernietigd. Het belangrijkste is om elke regel afzonderlijk te leren horen. Omdat het menselijk oor slechts drie onafhankelijke muzikale lijnen tegelijkertijd duidelijk kan waarnemen, is het bij het toevoegen van een vierde lijn de moeite waard om de twee die u al beheerst in één te combineren. In de toekomst zullen we ook concepten bespreken als ritmisch mixen, ritmische modulatie, ritmische modi, enz. Maar voor nu moet de belangrijkste aandacht worden besteed aan het beheersen van polyritmen.