Czym są wtyczki VST

Wtyczki to dodatkowe narzędzia programowe instalowane w celu rozszerzenia możliwości DAW lub uproszczenia pracy muzyka.

Pojawienie się formatu VST w 1999 roku na zawsze zmieniło świat muzyczny – technologia umożliwiła przeniesienie rzeczywistych instrumentów i efektów do środowiska wirtualnego, a komputer zamienił w potężne studio nagraniowe. W kolejnych latach na rynku pojawiały się kolejne formaty wtyczek do obróbki dźwięku – AU, RTAS, ReFill i inne, co nieco utrudniało początkującym muzykom wejście w świat muzyki. Z tego materiału dowiesz się, jakie istnieją formaty wtyczek, czym się różnią i jakie programy je obsługują.

Trudno sobie wyobrazić współczesny przemysł bez wtyczek – specjalnych programów, które podłączają się do DAW i imitują pracę prawdziwych efektów analogowych i instrumentów muzycznych. Wtyczki ułatwiły wejście do branży: aby zbudować produktywne studio, nie trzeba już wydawać pieniędzy na zabytkowy sprzęt, ponieważ wszelkie przetwarzanie stało się dostępne bezpośrednio na komputerze. W ciągu lat od wprowadzenia formatu VST w branży pojawiło się kilka innych formatów wtyczek, które robią to samo – emulują prawdziwe instrumenty i sprzęt w środowisku komputerowym. Ale czy są jakieś rzeczywiste różnice między formatami?

Wojna wtyczek, jakiej nigdy nie było

W 1996 roku Steinberg, znany przede wszystkim z rozwoju DAW Cubase, wprowadził format VST – Virtual Sound Technology. Ogłoszenie to na zawsze zmieniło branżę muzyczną i zasady tworzenia muzyki za pomocą komputera. Drzwi do świata kreatywności otworzyły się przed każdym: technologia przeniosła studyjne efekty analogowe do środowiska cyfrowego, dzięki czemu każdy mógł stworzyć domowe studio z kopiami prawdziwych urządzeń.

Stopniowo komputer zaczął odgrywać coraz większą rolę w procesie tworzenia muzyki. Tak naprawdę maszyna była w stanie zastąpić ogromną flotę profesjonalnego sprzętu.

W 1999 roku Steinberg wprowadził drugą wersję formatu – VST2 i rewolucja dźwiękowa przyjęła nowy obrót. Nowa wersja umożliwiła kopiowanie nie tylko efektów i przetwarzania, ale także instrumentów muzycznych. Dzięki wysiłkom zewnętrznych programistów domowi muzycy otrzymali do swojej dyspozycji wirtualne wersje prawdziwych gitar, zestawów perkusyjnych, syntezatorów i innych instrumentów. Teraz komputer mógł zastąpić nie tylko sprzęt, ale także prawdziwych muzyków.

Popularność VST nie mogła pozostać niezauważona przez konkurencję, która stworzyła własne formaty wtyczek. Po ocenie perspektyw technologii Apple dostosował VST do środowiska macOS, tworząc tym samym nowy format – AU. Zaangażował się także Avid, ówczesny Digidesign, tworząc własny format RTAS, kompatybilny z DAW Pro Tools. Microsoft nie pozostał w tyle, wymyślając DX – format wtyczki oparty na popularnej technologii DirectX.

W kręgach muzycznych zwyczajowo oddziela się od siebie formaty, aby uniknąć nieporozumień. Jednak dziś określenie „wtyczka VST” stało się powszechnie używane – w mowie potocznej oznacza ono wszelkie wirtualne instrumenty i efekty, niezależnie od ich rzeczywistego formatu. Kłopot w tym, że uogólnienie rodzi wiele pytań dla początkujących: nie jest do końca jasne, jakie formaty wtyczek do przetwarzania dźwięku są obsługiwane przez różne DAW, jaka jest między nimi różnica i które opcje powinny być preferowane.

Główne formaty wtyczek do przetwarzania dźwięku

Popularność VST doprowadziła do pojawienia się kilku nowych formatów wtyczek. Konkurencji jednak nie było – najpopularniejszym formatem pozostał VST.

Z punktu widzenia użytkownika końcowego formaty nie różnią się od siebie. Oprócz funkcji wewnętrznych i różnych nazw, wszystkie formaty są implementacją VST dla konkretnego programu.

Obecnie w branży muzycznej istnieją trzy główne formaty:

• VST;
• UA;
• AAX.

Dostępnych jest wiele produktów w przestarzałych lub wysoce wyspecjalizowanych formatach RTAS, DXi i ReFill. Warto również wspomnieć o formacie CLAP, który obiecuje usunąć ograniczenia VST, oraz NKI, który reprezentuje instrumenty wirtualne z różnych plików audio i jest zawarty w łatce dla samplera Native Instruments Kontakt.

VST

VST (technologia wirtualnego studia) to najbardziej uniwersalny format wtyczek obsługiwany przez wszystkie programy DAW. Istnieją również formaty CLAP, AU i AAX, ale w tym artykule porozmawiamy o VST, ponieważ są one najczęściej używane przez producentów muzycznych, projektantów dźwięku i inżynierów dźwięku.

To najpopularniejszy format wtyczki, działający w systemach Windows, macOS i Linux. Początkowo format został stworzony w celu przeniesienia analogowych efektów audio (kompresory, korektory, pogłosy) do środowiska cyfrowego, jednak dziś terminem „wtyczka VST” określa się dowolne wirtualne instrumenty i efekty.
VST został opracowany wspólnie przez Steinberga i Propellerhead (obecnie Reason Studios), ale po pewnym czasie Propellerhead opuścił projekt, aby skupić się na własnym formacie Reason ReFill.

Wtyczki VST zależą bezpośrednio od zasobów komputera – są to aplikacje natywne, które łączą się z programami muzycznymi. Wtyczki działają w czasie rzeczywistym i przetwarzają dźwięk wykorzystując zasoby komputera (głównie procesora).
W 1999 roku Steinberg wprowadził zaktualizowany format VST2, który wprowadził koncepcję VSTi (w skrócie: instrument Virtual Studio Technology – instrument technologii wirtualnego studia). W przeciwieństwie do VST, wtyczki VSTi są niezależną aplikacją zdolną do generowania sygnału audio.

VSTi przenosi prawdziwe instrumenty do środowiska cyfrowego. Wszystkie biblioteki (np. wirtualne bębny), programowe syntezatory i samplery działają na jego bazie. Pomimo pojawienia się terminu VSTi, dziś instrumenty wirtualne są zwykle określane jako VST.

W maju 2018 Steinberg zaprzestał obsługi formatu VST2, skupiając się na rozwoju wprowadzonego w 2008 roku formatu VST3. W przeciwieństwie do pierwszej i drugiej wersji, VST3:

• istnieje tylko w formacie 64-bitowym;
• obsługuje więcej wirtualnych wejść audio oraz wejść i wyjść MIDI, co pozwala na tworzenie instrumentów mogących generować bardziej złożone dźwięki;
• oferuje ulepszoną pracę ze zdarzeniami MIDI odpowiedzialnymi za artykulację, siłę wydobywania dźwięku i dynamikę nut (zobacz Czym są zdarzenia MIDI i do czego ich potrzebujemy, MIDI 2.0 już jest: co nowego);
• oferuje lepszą optymalizację i mniejsze wymagania dotyczące zasobów komputera.

Pomimo zakończenia obsługi VST2 i zalet trzeciej wersji formatu, wielu programistów nadal udostępnia przetwarzanie i instrumenty w formacie VST2. Jeśli chodzi o programy DAW, aby zapewnić maksymalną kompatybilność, programy DAW obsługują wszystkie trzy formaty.

UA

Logo AU Format AU (skrót od Audio Units) został opracowany przez firmę Apple wkrótce po wprowadzeniu VST2. Format to zestaw interfejsów API i innych instrukcji, które umożliwiają systemom operacyjnym macOS i iOS generowanie, przetwarzanie, odtwarzanie i manipulowanie sygnałami audio przy minimalnym opóźnieniu.

Oprócz możliwości pracy zarówno jako instrumenty wirtualne, jak i efekty, nie ma żadnych różnic pomiędzy AU i VST/VSTi. W rzeczywistości AU jest iteracją VST, która została ulepszona w celu zapewnienia lepszej kompatybilności z systemem macOS. Podobieństwo do VST umożliwia programistom konwersję wtyczek VST na wtyczki AU, aby uprościć przenoszenie produktów do środowiska macOS.

Wraz z ewolucją smartfonów i tabletów firma Apple wprowadziła ulepszoną wersję formatu — AUv3. Aktualizacja stanowi rozszerzony zestaw interfejsów API kompatybilnych z systemami iOS i iPadOS. Programiści mogą tworzyć uniwersalne wtyczki dla iPhone'a, iPada i Maca, a użytkownicy otrzymują zestaw wtyczek kompatybilnych zarówno z komputerowymi, jak i mobilnymi programami DAW (takimi jak Garage Band lub Cubasis).

AAX

W 2013 roku wraz z wydaniem Pro Tools 11, Avid wprowadził format AAX (Avid Audio eXtension), który jest forkiem VST i został stworzony z myślą o lepszej kompatybilności z DAW. Firma wyjaśniła wydanie własnego formatu zamkniętym charakterem VST i AU dla zewnętrznych programistów – tylko Steinberg i Apple mogą wprowadzać zmiany w zasadach działania tych formatów.

Jak zauważył Avid, programistom nie podobała się także natywna natura VST i AU, które zależą od zasobów komputera i nie potrafią współpracować z zewnętrznymi procesorami DSP, które wymagają kompatybilnych wersji wtyczek. Pro Tools współpracuje równie dobrze zarówno z komponentami komputera, jak i z chipami DSP wbudowanymi w interfejsy audio, dlatego programiści zainwestowali w stworzenie własnego formatu wtyczek.

Główną różnicą pomiędzy AAX i VST jest możliwość pracy w dwóch trybach: Native i DSP. Pierwszy opiera się na mocy procesora komputera, drugi – na możliwościach układu DSP interfejsu audio. W tym drugim przypadku przetwarzanie następuje zanim sygnał dotrze do komputera, dzięki czemu użytkownik nie usłyszy sygnału, który został już przetworzony, co z kolei oszczędza zasoby komputera.

KLASKAĆ

Format wtyczki audio opracowany przez Bitwig GmbH — twórców DAW Bitwig Studio — i u-he i zaprezentowany ogółowi społeczeństwa w czerwcu 2022 r. CLAP (skrót od Clever Audio Plug-in) to otwarty format wtyczki z bogatą funkcjonalnością , obiecując bardziej wydajne przetwarzanie.

W przeciwieństwie do VST i AU, CLAP wykorzystuje własny system metadanych, który zapewnia szybsze skanowanie wtyczek. Format umożliwia także DAW-om przechowywanie plików wtyczek nie w osobnym katalogu na dysku, ale wewnątrz projektu DAW, co eliminuje problem niemożności otwarcia projektu z powodu braku wtyczek w systemie operacyjnym.

Twórcy deklarują pełne wsparcie dla standardu MIDI 2.0, w tym automatyzację każdej nuty i zaawansowane modulacje. Twórcy polifonicznych instrumentów wirtualnych będą mogli modulować parametry każdego głosu. Oprócz tego format zapewnia system rozszerzeń zaprojektowany w celu szybszej integracji wszelkich zmian w standardzie MIDI.

Od końca 2022 roku format obsługiwany jest wyłącznie w programie DAW Bitwig Studio. Według twórców Avid, Apple, Ableton i inni twórcy popularnych DAW już pracują nad integracją nowego formatu ze swoimi programami.

Wąsko wyspecjalizowane i przestarzałe formaty wtyczek

Pomimo powszechności VST, AU i AAX, w Internecie dostępne są efekty i instrumenty w innych formatach – RTAS, DXi i ReFill. Pierwsze dwa to przestarzałe formaty, trzeci jest przeznaczony dla DAW Reason z Reason Studios.

RTA

Ograniczenia formatu VST nękają Digidesign (obecnie Avid Technologies) od czasu pojawienia się efektów wirtualnych. W pewnym momencie twórcy Pro Tools zdecydowali się porzucić wsparcie dla VST i stworzyć własny format RTAS (w skrócie Real-Time Audio Suite), kompatybilny wyłącznie z Pro Tools.

RTAS był rozwidleniem VST, rzekomo działającym wydajniej w Pro Tools. Format ten był używany aż do wydania Pro Tools 10, a później został zastąpiony nowym formatem AAX, zdolnym do współpracy z procesorem i układami DSP. Nie ma żadnych różnic pomiędzy RTAS a VST i AU, z wyjątkiem wyłączności dla DAW Avida.

DX/DXi

Wraz z wydaniem VST2, Microsoft dołączył do wyścigu formatów, tworząc wraz z Cakewalk format DXi (DirectX Plugin). Oprócz tego, że format opiera się na technologii DirectX, zasada działania wtyczek DX nie różni się od VST, AU i AAX.

Podobnie jak w przypadku VST, wtyczki DX dzielą się na dwa typy:

1. DX — wtyczki efektów (emulacje pogłosów, kompresorów i inne przetwarzanie);
2. DXi — instrumenty wirtualne.

Ideą wtyczek DX jest to, że korzystanie z bibliotek DirectX umożliwia przetwarzanie nie tylko interakcji z DAW, ale z dowolnymi programami audio w środowisku Windows. Dzięki temu wtyczki DX można łączyć z odtwarzaczami audio i wideo, edytorami wideo i innym oprogramowaniem.

W przypadku zwykłych programów DAW wtyczki DX wyglądają jak zwykłe przetwarzanie VST.

Wkład

Początkowo format VST był rozwijany wspólnie przez Steinberga i Propellerhead (obecnie Reason Studios). W pewnym momencie Propellerhead oddzielił się od projektu, skupiając się na opracowaniu własnego formatu Reason ReFill, kompatybilnego wyłącznie z Reason DAW.

Pod względem działania ReFill jest biblioteką dźwiękową, która łączy próbki, pliki MIDI, rytmy, poprawki, a nawet całe projekty kompozycji. Wtyczki ReFill mogą pracować jako instrument wirtualny z własnym zestawem efektów, jako zwykła emulacja prawdziwego urządzenia analogowego lub jako zestaw sampli.

Format jest przeznaczony wyłącznie dla programu Reason DAW i nie nadaje się do stosowania w innych programach do nagrywania muzyki. W 2019 roku Reason Studios zaprzestało aktywnego rozwoju ReFill i wdrożyło obsługę VST w Reason. Co więcej, sam Reason DAW może teraz działać jako wtyczka w innych DAW, a użytkownicy mają dostęp do efektów ReFill i wtyczek z Reason w dowolnych programach.

Wersja LV2/LADSPA 2

Format LV2 (LADSPA wersja 2) to otwarty standard dla wtyczek audio, pozycjonowany jako bezpłatna alternatywa dla VST i AU. Standard jest używany w środowisku systemu operacyjnego Linux (Ubuntu, Debian) i obsługuje programy DAW i edytory audio działające na tych systemach operacyjnych – Cockos REAPER, Audacity.

Z technicznego punktu widzenia LV2 replikuje możliwości VST/AU. Podobnie jak jego bardziej znane odpowiedniki, format umożliwia tworzenie wirtualnych instrumentów i przetwarzanie z obsługą MIDI, własnym interfejsem graficznym.

W porównaniu do VST i AU, LV2 jest znacznie mniej powszechny. Główny powód jest prosty: Linux nie jest najpopularniejszym systemem do produkcji muzycznej. Niemniej jednak wielu dużych i niezależnych programistów wydaje wersje swoich produktów LV2, a społeczność twórców utrzymuje bazę danych projektów stron trzecich, które istnieją jako wtyczka LV2 lub obsługują ten format.

A co z NKI, SFZ i NKS?

NKI (w skrócie Native Instruments Kontakt Instrument) to kolejny popularny format pracy z dźwiękami w DAW. NKI zostało stworzone przez Native Instruments do użytku w samplerze Native Instruments Kontakt i jest archiwum zawierającym próbki, dźwięki i przetwarzanie.

Tylko Native Instruments Kontakt, który jest dostarczany jako wtyczka w formatach VST, AU i AAX, może otworzyć archiwum w formacie NKI. Próbnik postrzega plik jako odrębny, niezależny instrument wirtualny. Nie ma innego sposobu na otwarcie NKI w DAW: sampler jest obowiązkową warstwą pomiędzy programem a instrumentem wirtualnym, bez której archiwa w NKI są po prostu bezużyteczne.

SFZ (w skrócie Sforzando) to kolejny wysoce wyspecjalizowany format przechowywania informacji muzycznych. Format jest standardem definiującym zachowanie wirtualnych instrumentów muzycznych i określa, jak dokładnie będą brzmiały biblioteki i efekty. Tym samym SFZ stanowi alternatywę dla autorskiego NKI i umożliwia tworzenie bibliotek wirtualnych.

Jeśli chodzi o NKS, NKS (w skrócie: Native Kontrol Standard) nie można nazwać pełnoprawnym formatem wtyczek. Technologia NKS zapewnia głębszą integrację kontrolerów sprzętowych (np. klawiatur MIDI) z wirtualnymi bibliotekami NKI i wtyczkami VST/AU. Ikona NKS oznacza jedynie obsługę integracji z wtyczek i sprzętu, ale sam NKS nie jest niezależnym formatem.

Jaka jest faktyczna różnica między formatami wtyczek?

W praktyce nie ma różnic pomiędzy formatami. Główna różnica polega na aspektach technicznych, które nie mają wpływu na pracę użytkownika końcowego – funkcjach programistycznych, głębi bitowej wtyczki i metodach jej dostarczania.

Dzięki funkcjom programistycznym wszystko jest proste: programiści tworzą wtyczki w sposób, w jaki wiedzą. Jednocześnie opowieści o sposobach dostarczania i głębi bitowej wymagają dodatkowych wyjaśnień.

Metody dostawy

Obecnie, gdy w większości krajów świata dostępny jest szybki dostęp do Internetu, wtyczki dostarczane są w formie instalatora do pobrania. Po uruchomieniu instalator pobiera niezbędne pliki i instaluje je w systemie.

Jednak niektórzy programiści nadal wypuszczają pudełkowe wersje swoich produktów: na przykład rozbudowane pakiety wtyczek, takie jak Native Instruments Komplete lub wirtualne bębny Toontrack Superior Drummer są dostarczane na dysku SSD. Takie podejście oszczędza czas potrzebny na pobranie wszystkich komponentów i pozwala na pracę z instrumentami z dysku zewnętrznego.

W zależności od systemu operacyjnego po zakupie wtyczki użytkownik otrzymuje plik w formacie EXE, DMG lub PKG. Niektóre wirtualne instrumenty i wtyczki są dostarczane w postaci archiwum ZIP. Wewnątrz niego zwykle znajduje się jeden lub więcej plików wtyczek:

• DLL — do instalacji VST w systemie Windows;
• VST/VST3 — do instalacji VST na macOS;
• AAX — do instalacji wtyczki AAX w systemach Windows i macOS;
• Komponent — do instalowania wtyczek AU w systemie macOS.

Jeżeli wtyczki dostarczane są w postaci archiwum, instaluje się je poprzez ręczne kopiowanie plików z archiwum do odpowiednich katalogów w celu przechowywania wtyczek w systemie.

Głębia bitowa

Wtyczki mogą być dostarczane w dwóch wersjach – 32-bitowej i 64-bitowej. Wtyczki 32-bitowe nie mogą wykorzystywać więcej niż 4 GB pamięci RAM i mogą nie być kompatybilne z 64-bitowymi systemami operacyjnymi i programami do nagrywania muzyki. Co więcej, po osiągnięciu limitu przydzielonej pamięci wtyczka może zacząć działać niestabilnie.

W przypadku wtyczek 64-bitowych nie ma takich ograniczeń. 64-bitowe wersje wtyczek mogą wykorzystywać całą dostępną w systemie pamięć RAM, a system operacyjny będzie korzystał z zasobów komputera w sposób bardziej elastyczny, rozdzielając je pomiędzy wszystkie instrumenty i wtyczki użyte w projekcie.

Dystrybucja opiera się na zasadzie „każdemu według jego potrzeb”: instrumenty, które w danym momencie wymagają więcej pamięci, otrzymają więcej pamięci RAM, natomiast te mniej wymagające otrzymają mniej. Jednocześnie wtyczki, które nie są aktualnie używane, przechodzą w swego rodzaju tryb gotowości – system operacyjny pobiera z nich zasoby i przekazuje je innym procesom, a następnie przydziela je z powrotem, gdy są potrzebne.

Wtyczki w formatach VST3, AU i AAX są prawie zawsze dostarczane w formacie 64-bitowym. Z kolei rozwinięcia w formatach VST2, RTAS i DX są coraz częściej wydawane w formacie 32-bitowym. Aby obejść ograniczenia formatu 32-bitowego, programy DAW wyposaża się w konwertery, które sprawiają, że system operacyjny myśli, że współpracuje z aplikacją 64-bitową, chociaż w rzeczywistości tak nie jest.

Dlaczego ludzie używają wtyczek VST?

Wiele dekad temu, w świecie tradycyjnego nagrywania i miksowania, używanie fizycznych instrumentów i sprzętu było jedynym sposobem na osiągnięcie dźwiękowych cudów, które znamy i kochamy. Bez sprzętu efekty takie jak kompresja i pogłos nie byłyby możliwe.

Oczywiście sprzęt jest drogi, więc takie podejście wymagało znacznych inwestycji finansowych i znacznej ilości miejsca na pomieszczenie niezbędnego sprzętu.

Podobnie nie każdy ma dostęp do żywej perkusji, fortepianu czy orkiestry i może je nagrywać.

Tutaj pojawił się format VST.

Wtyczki VST stały się rewolucyjną alternatywą lub uzupełnieniem ich fizycznych odpowiedników, pozwalając muzykom pożegnać się z ogromnymi inwestycjami w instrumenty, syntezatory, sprzęt do efektów i inny zbyt drogi sprzęt, a jednocześnie cieszyć się porównywalną funkcjonalnością.

W dzisiejszych czasach stworzenie kompletnego utworu od zera przy użyciu wyłącznie wtyczek VST i cyfrowych stacji roboczych audio jest całkowicie możliwe, bez konieczności sięgania po choćby jeden namacalny instrument.

Jednakże przy tak dużej liczbie różnych wtyczek VST myśl o wejściu w tę technologię po raz pierwszy może wydawać się przytłaczająca, dlatego chcę ją jeszcze bardziej rozłożyć na czynniki pierwsze.

Dlaczego wtyczki VST są potrzebne

Istnieje kilka sytuacji, w których muzycy wolą używać wtyczek VST:

• Funkcjonalność wbudowanych narzędzi DAW nie jest wystarczająca . Nie da się zaspokoić wszystkich potrzeb muzyków, ponieważ każdy profesjonalista ma osobiste preferencje i osobistą wizję muzyki, a DAW oferują pewien przeciętny zestaw podstawowych narzędzi. Większość producentów wtyczek spędza ogromną ilość czasu na konsultacjach z muzykami i uzyskiwaniu od nich opinii. Co więcej, sami twórcy wtyczek często chętnie zajmują się tworzeniem muzyki. Dlatego każdy twórca może znaleźć rozwiązanie i funkcje najbliższe temu, czego chce;
• Wtyczki pozwalają uzyskać dźwięk wyższej jakości na wyjściu . Niektóre wbudowane instrumenty mogą mieć gorszą jakość dźwięku od wtyczek lub powodować niepotrzebne zniekształcenia (szum, trzaski, kliknięcia). A wtyczki VST pozwalają wycisnąć z dźwięku maksymalną głośność lub maksymalną czystość, czego nie da się uzyskać pracując na standardowych instrumentach;
• Wtyczki mają bardziej przyjazny dla użytkownika interfejs . Wbudowane instrumenty mogą być niezrozumiałe dla początkujących lub po prostu niewygodne. W tym przypadku na ratunek przychodzą wtyczki, w których te same funkcje są realizowane w prosty i wygodny sposób: najbardziej potrzebne funkcje znajdują się na ekranie głównym, a parametry można regulować, po prostu przeciągając żądane modulacje myszką. Są też tak zwane wtyczki OneKnob Series: służą tylko do konkretnej operacji, ale wystarczy kręcić tylko jednym pokrętłem, a nie regulować dziesiątki parametrów. Dzięki temu rutynowe zadania wykonywane są znacznie szybciej;
• Dla popularnych wtyczek opracowano dużą liczbę presetów , czyli gotowych dźwięków lub gotowych ustawień efektów od muzyków z całego świata. Nawet najbardziej doświadczeni i wykwalifikowani artyści korzystają z gotowych presetów, ponieważ może to znacznie przyspieszyć pracę. Czasem zdarzają się sytuacje, w których nie jest jasne, co chciałbyś usłyszeć. Przeglądając ustawienia wstępne, możesz znaleźć dokładnie taki dźwięk, jakiego potrzebujesz. Najczęściej producent podczas instalacji oferuje jedynie niewielki podstawowy zestaw presetów, dlatego też w celu urozmaicenia swojej kolekcji, najłatwiejszym sposobem na znalezienie dodatkowych zestawów dla żądanej wtyczki jest przeszukanie Internetu (najlepiej z określeniem interesującego gatunku). Lub kup je na Splice.

Rodzaje wtyczek VST

Istnieją trzy główne typy wtyczek VST:

• Instrumenty VST (VSTi), które umożliwiają odbiór dźwięku;
• Efekty VST, które pozwalają na jego przetwarzanie;
• Wtyczki VST do sterowania MIDI, które umożliwiają generowanie nut dla instrumentów VST lub wprowadzanie w nich zmian.

instrumenty VST

• Syntezatory . Za ich pomocą możesz stworzyć od podstaw dowolny dźwięk. Umożliwiają precyzyjne dostrojenie barwy;
• Próbniki . Odtwarzaj wcześniej nagrane dźwięki – próbki. Z reguły umożliwiają edycję głośności, czasu trwania, wysokości, filtra i niektórych innych parametrów. Najczęściej używany do pisania partii perkusyjnych;
• Kombinezony . Właściwie jest to rodzaj samplera, ale dla wygody romplery przydzielono do osobnej klasy. Podobnie jak samplery odtwarzają wcześniej nagrane dźwięki, ale nie są używane do perkusji, ale do instrumentów melodycznych. Przykładowo producent nagrywa każdą nutę fortepianu osobno z różną siłą naciśnięcia klawiszy, dzięki czemu użytkownik może zainstalować gotową bibliotekę z tymi nagraniami i stworzyć potrzebną mu partię. Podobnie jak samplery, romplery umożliwiają edycję głośności, czasu trwania i wysokości dźwięku. Jednocześnie możliwości pracy z barwą dźwięku w romplerach są znacznie mniejsze niż w syntezatorach.

Niektóre instrumenty VST mogą łączyć funkcje z kilku wymienionych kategorii.

Efekty VST

• Przetwarzanie dynamiczne : zaprojektowane do pracy z objętością w czasie rzeczywistym. Do tej kategorii zaliczają się kompresory, limitery, efekty bramkowe i inne;
• Przetwarzanie przestrzenne : takie efekty pozwalają rozszerzyć przestrzeń instrumentu lub grupy instrumentów za pomocą echa lub pogłosu;
• Efekty zniekształceń : tworzą „przester” dźwięku. Klasycznym przykładem jest efekt przesterowania dla gitary elektrycznej. Można ich jednak używać do pracy z dowolnymi instrumentami;
• Efekty modulacyjne : oparte na krótkich odbiciach (np. jeśli w małym pomieszczeniu wystąpiło bardzo silne echo) lub na zmianach położenia fali dźwiękowej, jej powielaniu (praca z fazą dźwięku). Efekty modulacyjne obejmują chorus, flanger i fazer. Wszystkie na różne sposoby nadają dźwiękowi elektroniczny, nieco kosmiczny efekt;
• Efekty wysokości dźwięku : używane podczas pracy z wysokością dźwięku. Niektóre pozwalają na przetwarzanie dźwięku w czasie rzeczywistym. Na przykład automatyczne dostrajanie pomaga wyrównać głos na scenie. Inne służą do pracy z wcześniej nagranymi dźwiękami. Najpopularniejszym przykładem jest wtyczka Melodyne. Stosuje się go, gdy trzeba subtelnie i dokładnie wyrównać nagrany już głos wokalisty;
• Narzędzia użytkowe : ta kategoria obejmuje różne elementy pomocnicze. Np. analizatory (objętość, widmo częstotliwości, wysokość dźwięku), rejestratory, a także narzędzia do tworzenia łańcuchów efektów (szeregowych i równoległych) oraz ich routingu.

Wtyczki VST do sterowania MIDI

• Arpeggiatory : generują powtarzającą się sekwencję nut (arpeggio). Ustawiasz prędkość, liczbę nut, tonację, inne parametry, a następnie naciskając jeden klawisz, możesz uzyskać gotową melodię;
• Kontrolery : istnieje duży zestaw uniwersalnych parametrów MIDI obsługiwanych przez wszystkie programy DAW. Wiele z nich pozwala na upodobnienie partii lub melodii instrumentu do brzmienia instrumentów granych na żywo. Przykładowo parametr Velocity określa siłę uderzenia w klawisze, jak w przypadku fortepianu. A parametr Pitch Bend pozwala na płynną zmianę wysokości dźwięku, jak na skrzypcach. Aby uniknąć ręcznej edycji tych parametrów, możesz skorzystać ze specjalnych wtyczek, które zrobią to za Ciebie;
• Wtyczki do zarządzania nutami i akordami : w tej kategorii znajdują się edytory długości nut, generatory akordów, skalery (w celu dostosowania nut zgodnie z wybraną tonacją) i tak dalej.

Gdzie zdobyć wtyczki VST

Większość wtyczek można pobrać ze strony producenta – niektóre za darmo, inne za opłatą. Przeważnie producenci wtyczek korzystają obecnie z formatu subskrypcji w cenie od 500 rubli do kilku tysięcy rubli miesięcznie. W tej cenie abonenci otrzymują dostęp do pełnej funkcjonalności wtyczki lub pakietu wtyczek, a dodatkowo do dużej bazy presetów.

Istnieje również format wynajmu na własność, czyli wynajem z późniejszym zakupem. W takim przypadku podczas subskrypcji ustalany jest określony okres, po którym stajesz się szczęśliwym posiadaczem licencjonowanej kopii wtyczki.
Istnieją również rynki wtyczek. Na przykład Butik z wtyczkami. Takie strony mogą zadowolić nie tylko bogatym asortymentem, ale także różnymi ofertami pakietowymi, które będą znacznie bardziej opłacalne niż kupowanie narzędzi osobno.

A skoro mowa o korzyściach, większość płatnych wtyczek można kupić ze znacznym rabatem w różnych okresach, czasem nawet do 80%. Aby nie przegapić rabatów na ciekawe produkty, możesz odwiedzić specjalne strony i kanały Telegramu. Największe obniżki z reguły obowiązują w okresie „Czarnego Piątku”.

Obecnie zakupy kartami rosyjskimi nie są możliwe w wielu witrynach, ale istnieją alternatywne metody płatności. Na przykład rynek ADSR Sounds akceptuje kryptowaluty, a rosyjski producent doskonałych wtyczek Voxengo akceptuje ruble z rosyjskich kart. Wreszcie, niektóre wtyczki opracowane przez entuzjastów nie mają osobnej strony internetowej. W tym przypadku autor przesyła je do zewnętrznych serwisów, np. KVR Audio, lub do swojego repozytorium na GitHubie. Najlepszym sposobem na poznanie wyglądu takich eksperymentalnych wtyczek jest członkostwo w różnych społecznościach kolegów z branży. Jak pokazuje praktyka, producenci działający w gatunkach dubstep i techno najchętniej podążają za najnowszymi produktami.

Jak zainstalować i używać wtyczki VST

Technologia Virtual Studio została zaprojektowana w celu zapewnienia samodzielnej funkcjonalności dla niektórych wtyczek VST. Jednakże wtyczki VST są przeznaczone przede wszystkim do integracji z DAW.

Aby skorzystać z wtyczki VST, pierwszym krokiem jest zwykle pobranie i zainstalowanie oprogramowania DAW, takiego jak Pro Tools, Ableton Live, Logic lub FL Studio. Te programy DAW będą służyć jako platforma do wykorzystania pełnego potencjału dowolnej wtyczki VST.

To, jak zaczniesz swoją przygodę z wtyczkami VST, zależy od używanego DAW, ale zazwyczaj jest to dość prosty proces. Zazwyczaj proces przebiega w następujący sposób:

1. Znajdź żądaną wtyczkę VST i pobierz ją;
2. Większość wtyczek VST jest skompresowana w pliku ZIP, dlatego należy go rozpakować;
3. Umieść rozpakowane pliki wtyczek VST w łatwo dostępnym folderze na swoim komputerze. Wiele wtyczek VST ma postać plików wykonywalnych, co pozwala na wybranie folderu, w którym chcesz je zainstalować podczas procesu instalacji;
4. Uruchom swój DAW i poproś go o wyszukanie ostatnio zainstalowanych wtyczek VST;
5. Załaduj nowy projekt do swojego DAW i wybierz wtyczkę VST z folderu wtyczek. Będziesz mógł umieścić go na nowej ścieżce jako wirtualny instrument lub efekt audio.

Najlepsi programiści VST

Rodzime instrumenty

Native Instruments to wieloaspektowa firma, która zajmuje się tworzeniem wtyczek i producentem sprzętu w różnych dziedzinach muzyki, w tym w projektowaniu dźwięku, produkcji i występach na żywo.

Ich bogata historia rozpoczęła się w 1996 roku, kiedy wprowadzili na rynek syntezator modułowy Generator. Ten przełomowy syntezator położył podwaliny pod jedną z ich najsłynniejszych produktów, którą firma produkuje do dziś, Reaktor.

Działając jak modułowy plac zabaw, Reaktor doskonale nadaje się do tworzenia i dostosowywania własnych instrumentów, efektów, samplerów i narzędzi do projektowania dźwięku.

Dzięki szerokiej ofercie wyjątkowych wtyczek i syntezatorów VST, takich jak cieszące się dużym uznaniem Massive X i Kontakt, a także serii klawiatur MIDI Komplete Kontrol, firma ugruntowała swoją pozycję kluczowego gracza w przestrzeni cyfrowej produkcji muzyki.

Arturia

Arturia rozpoczęła się jako współpraca Gillesa Pommerouilha i Frédérica Brune, studentów cenionego Instytutu Technologii INPG Grenoble we Francji. Mając doświadczenie w muzyce i inżynierii, zaczęli dzielić się wizją tego, jak technologia może zdemokratyzować produkcję muzyczną i udostępnić ją każdemu.

W 2000 roku ich wspólna wizja została zrealizowana w Storm, wirtualnym studiu typu „wszystko w jednym”, które zrewolucjonizowało komputerową produkcję muzyczną bez konieczności ponoszenia dużych inwestycji finansowych. To nowatorskie dzieło utorowało drogę do powstania Arturii, jaką znamy dzisiaj.

Dziś firma jest znanym twórcą syntezatorów programowych i efektów, z których wiele emuluje klasyczny sprzęt analogowy sprzed kilkudziesięciu lat.
Ich imponujący asortyment obejmuje wszystko, od uznanych wtyczek, takich jak Pigments 4, które oferują szereg potężnych, nowoczesnych możliwości syntezy, po wyjątkowe cyfrowe wersje słynnych syntezatorów analogowych, takich jak Minimoog i Jupiter 8.

Zabawki dźwiękowe

Soundtoys to geniusz stojący za szeroką gamą wtyczek analogowych, które słyną z wyjątkowo kreatywnych możliwości przetwarzania dźwięku.

Pomagając w tworzeniu legendarnego Eventide H3000, firma Soundtoys nasyciła swoje wtyczki oszałamiającą wiernością, która dokładnie odwzorowuje możliwości sprzętu.

Poświęć kilka minut na przeglądanie witryny Soundtoys, a zobaczysz, że czerpie inspirację z ogromnej kolekcji sprzętu, zawierającej elementy kultowego sprzętu.

Na przykład opóźnienie EchoBoy prezentuje wspaniałą emulację Roland RE-201 Space Echo, podczas gdy wtyczka nasycenia Decapitator składa hołd przedwzmacniaczowi taśmowemu Ampex 350.

Powiedziałbym, że około 90% czołowych producentów i inżynierów miksujących używa obecnie co najmniej jednej wtyczki Soundtoys.

Fale

15 najbardziej przydatnych wtyczek w 2024 r

Przyjrzyjmy się kilku wtyczkom, które przydadzą się muzykom.

Serum Xfer Records

Niekwestionowany, wieloletni lider na rynku syntezatorów VST. Zawiera wszystkie dostępne obecnie rodzaje syntezy dźwięku. Można dla niego znaleźć dziesiątki tysięcy gotowych ustawień.

Niezbędny

„Młodszy brat” Serum. Posiada zaawansowane możliwości modulacji, a także ma w pełni funkcjonalną bezpłatną wersję.

U-he Diva

Od wielu lat najpopularniejszy syntezator wśród fanów „analogowego” brzmienia. Miękki dźwięk, wysokiej jakości filtry i bogactwo presetów pozwalają Divie pozostać na wszystkich listach najlepszych syntezatorów od ponad dziesięciu lat.

Wtyczki Arturii

Arturia zyskała popularność dzięki bardzo wysokiej jakości syntezatorom analogowym i emulatorom efektów. Ale oprócz tego może pochwalić się także własnymi, unikalnymi produktami. Na przykład syntezator Pigments lub efektor ziarnisty Fragments.

Native Instruments Kontakt

Sampler z ogromną kolekcją bibliotek – od żywych instrumentów po najcięższe kawałki dubstepowe. Jeśli chcesz i masz umiejętności, możesz za jego pomocą nagrać koncert orkiestrowy, nie do odróżnienia od występu na żywo. Posiada bezpłatną wersję Kontakt Playera.

Pakiet Kiloserc

Świetny zestaw wysokiej jakości darmowych efektów, które nie wymagają szczególnie zasobów komputera. Płatny pakiet zawiera popularne multiefektory Multipass i Snap Heap, a także potężny syntezator Phase Plant. Istnieje model abonamentowy, w ramach którego po trzech latach pakiet staje się całkowicie Twój.

ShaperBox

Wiele osób zna ją jako alternatywę dla kompresji sidechain, jednak prawidłowo zastosowana może zapewnić wiele dodatkowych możliwości. Dzięki niemu możesz narysować dowolny kształt, aby kontrolować głośność, filtry i wysokość dźwięku. A funkcja sterowania wyzwalaniem za pomocą wyzwalaczy MIDI i Audio pozwala ustawić dowolny rytm.

Pakiet wtyczek MeldaProduction

Potężny pakiet z dość nietypowym interfejsem. Oprócz zestawu standardowych rozwiązań technicznych (kompresor, limiter, pogłos itp.) zawiera szereg dość ciekawych narzędzi. Przykładowo MBassador to efekt, który pozwala nasycić dźwięk wysokiej jakości harmoniami basowymi. Lub MFreeformPhase to efekt, który pozwala precyzyjnie kontrolować fazę dźwięku przy żądanej częstotliwości. Przyjemnym bonusem jest to, że znaczną część pakietu możesz otrzymać za darmo.

iZotope Ozon

Wszystko do masteringu utworów. Wersja maksymalna zawiera kilkanaście modułów do edycji finalnego nagrania – od przetwarzania dynamicznego i korektorów po różne „wzmacniacze”. Wielu ekspertów twierdzi, że iZotope Ozone posiada jedne z „najczystszych” modułów przetwarzania dynamicznego, to znaczy wprowadzają mniej zniekształceń niż większość podobnych narzędzi.

Pakiet FabFilter

Zestaw wysokiej jakości wtyczek. Oprócz dobrych rozwiązań technicznych posiada narzędzia do obróbki artystycznej. Dzięki możliwości pracy z obwiedniami i LFO pozwala uzyskać bardzo ciekawy efekt. Zawiera korektor Pro-Q 3, który stał się legendarny.

Laboratoria Spitfire'a

Darmowy rompler z dość dużą biblioteką ciekawych dźwięków. Kolekcja obejmuje żywe instrumenty, perkusję i instrumenty perkusyjne, a także kolekcję syntezatorów i efektów.

Pakiet zabawek dźwiękowych

Świetny zestaw do przetwarzania wokali i nie tylko. Najpopularniejsze to:

• Mały AlterBoy do pracy z boiskiem;
• Krystalizator, który pozwala na ciekawe przetwarzanie przestrzenne;
• Decapitator — efekt zniekształcenia pozwalający na bardzo subtelną i wysokiej jakości „zniszczenie” dźwięku.

Celemony Melodyne

Jego nazwa stała się powszechnie używanym określeniem narzędzi do korekcji głosu. Pozwala na bardzo subtelne i skuteczne korygowanie wad wokalnych przy jednoczesnym zachowaniu żywości i naturalności brzmienia.

Pakiet przetwarzania przestrzennego Valhalla DSP

Zestaw prostych, a zarazem skutecznych narzędzi do nasycania przestrzeni. Valhalla VintageVerb jest obecnie najczęściej wybieranym pogłosem dla wielu producentów na całym świecie, więc jest niezbędny, jeśli współpracujesz z innymi muzykami lub dzielisz się projektami z kimkolwiek.

Infiltrator Devious Machines

Valhalla DSP Spatial Processing Suite Zestaw prostych, ale skutecznych narzędzi do nasycania przestrzeni. Valhalla VintageVerb jest obecnie najczęściej wybieranym pogłosem dla wielu producentów na całym świecie, więc jest niezbędny, jeśli współpracujesz z innymi muzykami lub dzielisz się projektami z kimkolwiek.

Pytania i odpowiedzi VST

Czy można używać wtyczek VST bez DAW?

Rzeczywiście możliwe jest użycie wtyczki VST jako samodzielnego urządzenia, niezależnego od DAW. Jednakże wtyczki VST wymagają użycia specjalistycznego narzędzia zwanego hostem VST, które jest lekką aplikacją zaprojektowaną wyłącznie w celu ułatwienia korzystania z technologii wirtualnego studia bez DAW.

Jaka jest różnica między wtyczkami AU i VST?

Wtyczki AU (Audio Units) są przeznaczone głównie dla systemów Mac, ponieważ ten format został opracowany przez firmę Apple. Można je łatwo zintegrować z programami DAW dla komputerów Mac, takimi jak Garageband i Logic, a także wieloma innymi popularnymi programami DAW. Z drugiej strony wtyczki VST znane są z uniwersalnej kompatybilności, która wykracza poza konkretny system operacyjny.

Końcowe przemyślenia – Co to jest VST?

Teraz nadszedł czas, aby znaleźć te, które odpowiadają Twojemu stylowi i potrzebom!

Na szczęście rynek internetowy oferuje szeroką gamę wtyczek VST, zarówno bezpłatnych, jak i płatnych. Proste wyszukiwanie w Google ujawni wiele darmowych wtyczek VST, gotowych do użycia, co daje ogromny wybór.

Gorąco polecam rozpoczęcie poszukiwań na platformach takich jak Splice i Plugin Boutique, ponieważ oferują one szeroki wybór wysokiej jakości darmowych wtyczek!