Wszystkie skale molowe

Tak się złożyło, że najbardziej rozdzierające serce kompozycje pisane były w tonacji molowej. Uważa się, że tryb główny brzmi wesoło, a tryb molowy brzmi smutno. W takim razie przygotuj chusteczkę: cała ta lekcja poświęcona będzie „smutnym” mniejszym trybom. Dowiesz się w nim, czym są te tonacje, czym różnią się od durowych i jak grać gamy molowe.

Myślę, że ze względu na naturę muzyki bezbłędnie odróżnisz pogodnego, energicznego majora od łagodnego, często smutnego, żałosnego, a czasem tragicznego minora. Przypomnij sobie muzykę Marsza Weselnego Mendelssohna i Marsza żałobnego Chopina, a różnice między durem a molem staną się dla Ciebie więcej niż oczywiste.

Mam nadzieję, że nie zrezygnowałaś z wagi? Przypomnę Ci jak ważne są te pozornie nudne zajęcia. Wyobraź sobie, że przestajesz się ruszać i obciążać swoje ciało. Jaki będzie rezultat? Ciało stanie się wiotkie, słabe, a czasem i tłuste :-). Podobnie jest z palcami: jeśli nie będziesz ich codziennie ćwiczyć, staną się słabe, niezdarne i nie będą mogły grać utworów, które tak bardzo kochasz. Do tej pory grałeś tylko w gamy durowe.

Drobne łuski

Od razu powiem: skale molowe są nie mniej i nie mniej ważne niż gamy durowe. Tyle, że ich nazwa może wydawać się niesprawiedliwa.

Skale molowe, podobnie jak gamy durowe, składają się z ośmiu nut, przy czym pierwsza i ostatnia nuta mają tę samą nazwę. Jednak kolejność odstępów w nich jest różna. W skali molowej odstępy są ułożone w następujący sposób:

Ton – półton – ton – ton – półton – ton – ton

Dla porównania w skali durowej interwały wynoszą: Ton – Ton – Półton – Ton – Ton – Ton – Półton.

Na pierwszy rzut oka interwały mogą wydawać się podobne, ale w rzeczywistości tony i półtony są ułożone w innej kolejności. Aby poczuć tę różnicę, najlepiej zagrać i posłuchać gamy durowej i molowej jedna po drugiej.

Jak zapewne zauważyłeś, główną różnicą między trybem durowym i molowym jest trzeci stopień, tak zwany trzeci ton: w moll jest on obniżony, tworząc interwał tercji małej z toniką.

Inna różnica polega na tym, że w trybie durowym interwały są zawsze stałe, ale w trybie mollowym interwały w wyższych stopniach mogą się różnić, tworząc trzy różne rodzaje molowych. Być może to właśnie ta różnorodność tego, co drobne, inspiruje do tworzenia genialnych dzieł.

Jakie są więc rodzaje nieletnich?

Istnieją trzy typy nieletnich:

• Naturalne drobne;
• Moll harmoniczny;
• Melodyczny moll.

Każdy typ moll charakteryzuje się własną kompozycją interwałów. Do piątego etapu we wszystkich trzech typach są one takie same, ale na szóstym i siódmym etapie pojawiają się różnice.

Naturalny ton molowy – Półton – Ton – Ton – Półton – Ton – Ton.

Moll harmoniczny różni się od naturalnego podwyższonym stopniem siódmym, co zbliża go do toniki. Przerwa między szóstym a siódmym stopniem wzrasta do półtora tonu, tworząc powiększoną sekundę. Nadaje to skali charakterystyczny „orientalny” dźwięk, szczególnie zauważalny przy ruchu w dół.

W harmonicznym-moll interwały są ułożone w następujący sposób: Ton – Półton – Ton – Ton – Półton – Półtora tonu – Półton.

Inną odmianą skali molowej jest moll melodyczny, zwany także mollem jazzowym, ponieważ jest szeroko stosowany w muzyce jazzowej. Jednak tego typu moll używali także kompozytorzy tacy jak Bach i Mozart na długo przed pojawieniem się jazzu.

Osobliwością moll melodycznego jest to, że jego szósty i siódmy stopień są podniesione. W rezultacie otrzymujemy następującą kolejność interwałów:

Ton – półton – ton – ton – ton – ton – półton.

Ten typ mollowy jest stosowany w jazzie, muzyce klasycznej i wielu innych stylach, nadając melodiom szczególną wyrazistość.

Lubię nazywać tę skalę „zmienną”, ponieważ nie może się ona zdecydować, czy brzmieć durowo, czy molowo. Spójrz na kolejność interwałów: pierwsze cztery odpowiadają skali molowej, a trzy ostatnie odpowiadają skali durowej.

Przejdźmy teraz do pytania, jak określić liczbę znaków kluczowych w różnych kluczach pomocniczych.

Klucze równoległe

Tutaj pojawia się koncepcja tonacji równoległych. Tonacje durowe i molowe posiadające tę samą liczbę znaków (lub ich brak, jak w przypadku C-dur i a-moll) nazywane są równoległymi. Znajdują się one zawsze w odległości tercji małej od siebie – tonacja molowa zbudowana jest na szóstym stopniu gamy durowej.

Chociaż tonika klawiszy równoległych jest inna i kompozycja interwałów jest inna, stosunek klawiszy białych i czarnych pozostaje taki sam. Potwierdza to, że muzyka podlega ścisłym prawom matematycznym, a po ich zrozumieniu można swobodnie poruszać się po przestrzeni muzycznej.

Zrozumienie zależności pomiędzy tonacjami równoległymi jest proste: zagraj skalę C-dur, a następnie zacznij od szóstego stopnia i zatrzymaj się na tym samym szóstym stopniu oktawy powyżej – będzie to gama „moll naturalny” w tonacji a-moll.

Poniżej znajduje się lista kluczy równoległych z ich symbolami łacińskimi i liczbą znaków kluczowych.

• C-dur/a-moll;
• G-dur/e-moll (1 ostry);
• D-dur/h-moll (2 śruty);
• D-dur/h-moll (2 śruty);
• E-dur/cis-moll (4 ostre kawałki);
• H-dur/gis-moll (5 ostrych kawałków);
• Fis-dur/dis-moll (6 ostrych kawałków);
• F-dur/d-moIl (1 mieszkanie);
• B-dur/g-moll (2 mieszkania);
• E -dur/c-moll (3 mieszkania);
• As-dur/f-moll (4 mieszkania);
• Des-dur/b-moll (5 mieszkań);
• Ges-dur/es-moll (6 mieszkań).

Skoro masz już pojęcie o skali molowej, czas zastosować tę wiedzę w praktyce. Oczywiście trzeba zacząć od wag. Poniżej znajduje się tabela wszystkich gam durowych i ich równoległych gam molowych ze szczegółowymi palcowaniami (numerami palców). Daj sobie wystarczająco dużo czasu na naukę, nie spiesz się.

Przypomnę jak grać gamami:

1. Graj powoli, każdą ręką, 4 oktawy w górę i w dół. Pamiętaj, że w aplikacji nutowej numery palców są wyświetlane nad i pod nutami. Liczby nad nutami odnoszą się do prawej ręki, a liczby pod nutami do lewej;
2. Zwróć uwagę, że gama molowa melodyczna, w przeciwieństwie do innych typów gam molowych, jest zbudowana inaczej podczas poruszania się w górę i w dół. Wynika to z faktu, że w ruchu w dół przejście od durowego (z którym zbiegają się interwały mollowego melodycznego od pierwszego stopnia do czwartego) do molowego nie brzmi zbyt przyjemnie. Aby tego uniknąć, ruch w dół wykorzystuje naturalną skalę molową – siódmy i szósty stopień powracają do pierwotnej pozycji gamy molowej;
3. Połącz grę obiema rękami;
4. Stopniowo zwiększaj tempo grania gamy, upewniając się, że gra pozostaje równa i rytmiczna.

Tak naprawdę od kompozytora nie wymaga się używania wszystkich nut z tej samej skali. Dla kompozytora skala jest jak menu, z którego można wybierać nuty.

Na pewno największą popularnością cieszą się gamy durowe i molowe, ale nie jedyne w świecie muzyki. Nie bój się eksperymentować z naprzemiennymi interwałami w gamie durowej i molowej. Zamień ton na półton lub odwrotnie i posłuchaj, co się stanie.

Stworzy to nową skalę, ani większą, ani mniejszą. Niektóre z tych skal będą brzmiały wspaniale, inne będą brzmiały obrzydliwie, a jeszcze inne będą brzmiały egzotycznie. Tworzenie nowych skal jest nie tylko dozwolone, ale i zalecane. Nowe skale prowadzą do pojawienia się nowych melodii i harmonii.

Ludzie eksperymentowali z interwałami od początku istnienia muzyki. Chociaż większość skal eksperymentalnych nie stała się tak popularna jak dur i mol, niektóre z nich są wykorzystywane w różnych stylach muzycznych jako podstawa melodii.

I na koniec ciekawa muzyka w tonacjach molowych.